شهدای دفاع مقدس، ستاره‌های درخشانی هستند که با نثار جان خود، برگ زرینی بر تاریخ پرافتخار ایران افزودند. این بزرگ‌مردان و بزرگ‌زنان، با ایثار و فداکاری، از کیان و ارزش‌های اسلامی کشور دفاع کردند و الگویی ماندگار برای نسل‌های آینده شدند. شهدای شاخص دفاع مقدس، با ایمان راسخ، شجاعت بی‌نظیر و روحیه ایثارگری، در دل تاریخ ایران جاودانه شدند. آنها با رشادت‌های خود، الهام‌بخش مردم ایران در همه عرصه‌های زندگی شدند.
بیوگرافی شهید مهدی باکری
شهید مهدی باکری، یکی از فرماندهان برجسته و محبوب جنگ تحمیلی ایران، در سال 1333 در میاندوآب متولد شد. وی پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی و متوسطه در ارومیه و تحصیل در رشته مهندسی مکانیک در دانشگاه تبریز، به مبارزات انقلابی پیوست. با پیروزی انقلاب اسلامی، در تاسیس سپاه پاسداران در ارومیه نقش فعالی داشت و پس از مدتی به عنوان دادستان انقلاب ارومیه منصوب شد.
مهدی باکری از آغاز جنگ تحمیلی، حضور فعال در جبهه‌ها را آغاز کرد و در عملیات‌های متعددی از جمله فتح‌المبین، بیت‌المقدس و والفجر شرکت داشت. وی در این عملیات‌ها مسئولیت‌های مختلفی از جمله معاونت تیپ و فرماندهی لشکر عاشورا را بر عهده داشت و با شجاعت و درایت، نقش مهمی در پیروزی‌های رزمندگان اسلام ایفا کرد. شهید باکری سرانجام در تاریخ 25 اسفند 1363 در جریان عملیات بدر به شهادت رسید و پیکر مطهرش در آب‌های هورالعظیم مفقود شد.
بیوگرافی شهید حمید باکری
شهید حمید باکری، یکی از فرماندهان دلاور و محبوب جنگ تحمیلی، در سال ۱۳۳۴ در ارومیه چشم به جهان گشود. او از کودکی با مصائب زندگی آشنا شد و پس از شهادت برادر بزرگوارش، علی، به مبارزات انقلابی پیوست. با پیروزی انقلاب اسلامی، حمید باکری نیز همچون برادرش مهدی، در راه دفاع از انقلاب و ارزش‌های اسلامی قدم گذاشت.
وی پس از آغاز جنگ تحمیلی، با شجاعت و ایثارگری در جبهه‌های نبرد حضور یافت. شهید باکری در عملیات‌های مختلفی از جمله مسلم بن عقیل و خیبر شرکت فعال داشت و در عملیات خیبر، با تصرف پل مجنون، نقش مهمی در موفقیت این عملیات ایفا کرد. در نهایت، این شهید والامقام در تاریخ 3 اسفند 1362 در عملیات خیبر، در حالی که در خط مقدم نبرد بود، به درجه رفیع شهادت نائل آمد و پیکر پاکش در خاک عراق ماندگار شد.
بیوگرافی شهید حسین خرازی
شهید حسین خرازی، از فرماندهان برجسته و محبوب جنگ تحمیلی، در سال ۱۳۳۶ در اصفهان متولد شد. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در عرصه‌های مختلف مبارزاتی حضور فعال داشت و با شروع جنگ تحمیلی، به یکی از فرماندهان مؤثر سپاه پاسداران تبدیل شد. خرازی در عملیات‌های متعددی همچون آزادسازی شهرهای کردستان، عملیات‌های ثامن‌الائمه و فتح‌المبین نقش کلیدی ایفا کرد. وی با تشکیل لشکر ۱۴ امام حسین(ع) و رشادت‌های بی‌شمار خود، در پیروزی‌های رزمندگان اسلام نقش به سزایی داشت.
شهید خرازی به دلیل شجاعت، درایت و ولایتمداری، مورد احترام و علاقه رزمندگان بود. او در طول جنگ تحمیلی بارها مجروح شد و سرانجام در عملیات کربلای ۵ در سال ۱۳۶۵ به درجه رفیع شهادت نائل آمد.
بیوگرافی شهید ابراهیم هادی
شهید ابراهیم هادی، نماد ایثار و فداکاری، در سال ۱۳۳۶ در تهران متولد شد. از کودکی با روحیه‌ای والا و ارادتی خاص به اهل بیت (ع) پرورش یافت. پس از گذراندن تحصیلات، در دوران انقلاب اسلامی حضوری فعال داشت و پس از پیروزی انقلاب، به عنوان معلمی دلسوز و ورزشکاری پرتلاش، به جامعه خدمت کرد.
شهید هادی با آغاز جنگ تحمیلی، عاشقانه به جبهه‌ها شتافت و در عملیات‌های مختلف، از جمله عملیات والفجر مقدماتی، رشادت‌های بی‌نظیری از خود نشان داد. او در این عملیات، به همراه همرزمانش در کانال‌های فکه محاصره شد و پس از پنج روز مقاومت جانانه، در ۲۲ بهمن سال ۶۱ پس از فرستادن بچه‌های باقی مانده به عقب، تنهای تنها با خدا همراه شد و کسی دیگر او را ندید. ابراهیم همیشه از خدا تقاضا داشت گمنام شود؛ به دلیل آنکه یکی از صفات یاران خدا، گمنامی است.
بیوگرافی شهید عبدالرسول زرین
شهید عبدالرسول زرین، زاده سال ۱۳۲۰ در اطراف دهدشت، از کودکی با فقدان والدین روبه‌رو شد و پس از گذراندن دوران سختی، در اصفهان ساکن شد و به کار و تشکیل خانواده پرداخت. با شروع انقلاب اسلامی، به صف مبارزان پیوست و پس از پیروزی انقلاب، به عضویت سپاه پاسداران درآمد.
با آغاز جنگ تحمیلی، زرین به جبهه‌های نبرد شتافت و به عنوان یک تک‌تیرانداز زبده، ضربات مهلکی بر پیکره دشمن وارد کرد. مهارت و شجاعت او به حدی بود که لقب “گردان تک‌نفره” را به خود اختصاص داد. زرین با سلاحی که به خوبی مسلط بود، در عملیات‌های مختلف حضور فعال داشت و با هوشمندی و دقت، بسیاری از فرماندهان و نیروهای کلیدی دشمن را از پای درآورد.
شهید زرین پس از تحمل مجروحیت‌های متعدد، سرانجام در عملیات خیبر و در تاریخ ۱۱ اسفند ۱۳۶۲، به شهادت رسید.
بیوگرافی شهید حسین فهمیده
شهید حسین فهمیده، نوجوان ۱۳ ساله‌ای بود که در سال ۱۳۴۶ در قم متولد شد. او از کودکی علاقه و ارادت خاصی به امام خمینی داشت و با آغاز انقلاب اسلامی، روحیه انقلابی و مبارزه‌جویانه‌ای از خود نشان داد. با شروع جنگ تحمیلی، با وجود سن کم، تصمیم گرفت تا به جبهه برود و از کشورش دفاع کند.
حسین فهمیده پس از رسیدن به جبهه، شجاعت و رشادت فراوانی از خود نشان داد. در یکی از عملیات‌ها، هنگامی که نیروهای ایرانی محاصره شده بودند، او با بستن چند نارنجک به خود، زیر تانک دشمن رفت و آن را منفجر کرد. این اقدام شجاعانه، باعث شکسته شدن محاصره و پیروزی نیروهای ایرانی شد.
شهادت حسین فهمیده در حالی اتفاق افتاد که او هنوز نوجوانی بود. این نوجوان ۱۳ ساله با فداکاری و ایثار خود، الگویی برای همه جوانان و نوجوانان شد. امام خمینی نیز از او به عنوان رهبر یاد کرد و اینگونه نام و یاد حسین فهمیده، منشأ حماسه‌های بزرگی شد.
امروزه، نام حسین فهمیده به عنوان نماد ایثار و شجاعت در تاریخ ایران ثبت شده است. روز هشتم آبان به عنوان روز بسیج دانش‌آموزی و روز ۱۳ آبان به افتخار او به عنوان روز دانش‌آموز نامگذاری شده است. یاد و خاطره این شهید والامقام همواره در دل ملت ایران زنده خواهد ماند.
بیوگرافی شهید عبدالحسین برونسی
شهید عبدالحسین برونسی، در سال ۱۳۲۱ در روستای گلبوی کدکن متولد شد. با آغاز جنگ تحمیلی، او به عنوان یکی از اولین داوطلبان به جبهه‌ها شتافت. در عملیات‌های مختلفی همچون فتح‌المبین، بیت‌المقدس، رمضان و والفجر، به‌عنوان فرمانده گردان خط‌شکن، رشادت‌های بی‌نظیری از خود نشان داد و ضربات مهلکی بر پیکره دشمن وارد کرد.
با گسترش نبرد، شهید برونسی به معاونت تیپ ۱۸ جوادالائمه منصوب شد و در عملیات‌های والفجر ۳ و ۴ نقش مؤثری ایفا کرد. در ادامه، به‌عنوان فرمانده تیپ ۱۸ جوادالائمه، در عملیات‌های خیبر، میمک و بدر نیز حضوری فعال داشت.
سرانجام، این سردار سرافراز در عملیات بدر و در تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۶۳، در منطقه هورالعظیم به شهادت رسید.
بیوگرافی شهید محمد علی جهان آرا
سید محمدعلی جهان‌آرا، زاده‌ی سال ۱۳۳۳ در خرمشهر، از همان جوانی به مبارزه با رژیم پهلوی پیوست. او عضویت در گروه‌های مخفی همچون حزب‌الله خرمشهر و منصورون را در کارنامه‌ی مبارزاتی خود داشت. با پیروزی انقلاب اسلامی، جهان‌آرا به سرعت در صفوف سپاه پاسداران قرار گرفت و فرماندهی سپاه خرمشهر را بر عهده گرفت.
با آغاز جنگ تحمیلی، جهان‌آرا با رشادت تمام در خط مقدم دفاع از خرمشهر ایستاد. او با سازماندهی نیروهای مردمی و سپاه پاسداران، مقاومت جانانه‌ای را در برابر ارتش تا دندان مسلح عراق از خود نشان داد. حماسه‌ی مقاومت ۳۵ روزه خرمشهر، که جهان‌آرا نقش کلیدی در آن ایفا کرد، یکی از درخشان‌ترین صفحات تاریخ دفاع مقدس است.
پس از پیروزی در عملیات شکست حصر آبادان، جهان‌آرا به همراه دیگر فرماندهان سپاه، برای ارائه گزارش پیروزی به امام خمینی(ره) عازم تهران شد. اما در حادثه سقوط هواپیمای سی-۱۳۰ در منطقه کهریزک، به همراه جمعی از یاران از جمله شهیدان سرتیپ موسی نامجو، سرتیپ جواد فکوری، یوسف کلاهدوز و ولی‌الله فلاحی به شهادت رسید.
بیوگرافی شهید حسن باقری
غلامحسین افشردی، مشهور به حسن باقری، نابغه‌ای بود که در عرصه‌ی اطلاعات و عملیات جنگ تحمیلی، نقش بی‌بدیلی ایفا کرد. او که در سال ۱۳۳۴ متولد شد، از همان ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی به سپاه پاسداران پیوست و در بخش اطلاعات مشغول به خدمت شد.
با شروع جنگ تحمیلی، باقری با نبوغ و خلاقیت خود، سامانه‌ی اطلاعاتی سپاه را متحول کرد. او با جمع‌آوری اطلاعات دقیق از دشمن و ترسیم نقشه‌های عملیاتی، به فرماندهان کمک شایانی کرد تا بتوانند تصمیمات بهتر و دقیق‌تری اتخاذ کنند. باقری با جسارت و شجاعت، به خطوط مقدم جبهه می‌رفت تا از نزدیک با اوضاع آشنا شود و اطلاعات دقیق‌تری به دست آورد.
باقری در عملیات‌های مهمی همچون فتح‌المبین، بیت‌المقدس و رمضان، به‌عنوان فرمانده قرارگاه نصر، هدایت عملیات‌ها را بر عهده داشت. او با تدبیر و هوشمندی، نقش مهمی در آزادسازی خرمشهر و پیروزی‌های دیگر ایران ایفا کرد.
در نهایت، این سردار سرافراز در نهم بهمن ماه ۱۳۶۱، در حالی که برای شناسایی منطقه عملیات والفجر مقدماتی در خطوط مقدم چنانه (فکه) حضور داشت، بر اثر اصابت ترکش خمپاره به شهادت رسید.
بیوگرافی شهید شاهرخ ضرغام
شاهرخ ضرغام، نامی که از جاهلیت به شهادت پیوند خورد، داستانی حماسی از تحول و فداکاری است. شاهرخ ضرغام در تاریخ اول دی 1328در تهران متولد شد. او که در کودکی و جوانی به دلیل جثه‌ی قوی و روحیه‌ی سرکش به سمت کشتی و درگیری‌های خیابانی کشیده شده بود، پس از انقلاب اسلامی، مسیر زندگی‌اش را به کلی تغییر داد و به یکی از فداکارترین رزمندگان اسلام تبدیل شد.
ضرغام از کودکی به کشتی علاقه‌مند بود و در مسابقات مختلف کشوری نیز مقام‌هایی کسب کرد. اما زندگی او تنها به ورزش محدود نمی‌شد. او درگیر محیط‌های نامناسبی مانند کاباره‌ها نیز بود. با پیروزی انقلاب، روحیه‌ی انقلابی در او بیدار شد و او مسیر زندگی خود را تغییر داد.
ضرغام با تمام وجود به انقلاب و امام خمینی(ره) عشق می‌ورزید. او در جنگ تحمیلی، شجاعت و ایثار خود را به اثبات رساند و در عملیات‌های مختلف از جمله پاکسازی کردستان، خوزستان و قصرشیرین شرکت فعال داشت. شجاعت و جسارت او زبانزد خاص و عام بود و به سرعت به یکی از فرماندهان محبوب رزمندگان تبدیل شد.
سرانجام، این رزمنده‌ی دلیر در عملیات آزادسازی جاده‌ی آبادان-ماهشهر به شهادت رسید. گلوله‌ای که به سینه‌اش اصابت کرد، به زندگی پرافتخار او پایان داد، اما نامش را برای همیشه در تاریخ ایران ماندگار کرد.
به دلیل تحول شگفت‌انگیز در زندگی شاهرخ ضرغام، از او به عنوان “حر انقلاب” یاد می‌شود؛ همانند حر بن یزید ریاحی که در کربلا از یزید به امام حسین(ع) پیوست.
بیوگرافی شهید مهدی زین‌الدین
مهدی زین‌الدین در سال ۱۳۳۸ در تهران متولد شد. کودکی او در سایه مبارزات سیاسی پدرش گذشت و از همان دوران کودکی با مفاهیم دینی و انقلابی آشنا شد. هوش سرشار و علاقه‌مندی او به آموختن باعث شد تا در سنین پایین، قرآن را حفظ کند. با تبعید خانواده به خرم‌آباد، مهدی در محضر آیت‌الله مدنی قرار گرفت و به مبارزات سیاسی پیوست.
مهدی زین‌الدین از همان دوران نوجوانی، روحیه‌ی مبارزه‌طلبی داشت. مخالفت او با رژیم پهلوی و شرکت در فعالیت‌های سیاسی باعث شد تا از مدرسه اخراج شود. با پیروزی انقلاب اسلامی، او به سپاه پاسداران پیوست و در جبهه‌های مختلف مبارزه حضور یافت.
زین‌الدین در جنگ تحمیلی، توانایی‌های خود را به اثبات رساند. او در عملیات‌های مختلف، از جمله عملیات‌های آزادسازی خرمشهر، نقش مؤثری داشت. شجاعت، تدبیر و هوشمندی او باعث شد تا در سنین پایین به فرماندهی برسد.
در نهایت، این سردار سرافراز در سال ۱۳۶۳ در درگیری با گروهک‌های ضد انقلاب در منطقه سردشت به شهادت رسید.
بیوگرافی شهید حاج عباس کریمی
عباس کریمی، زاده‌ی قهرود کاشان، از فرماندهان برجسته و محبوب سپاه پاسداران در دوران دفاع مقدس بود. او که از همان جوانی روحیه‌ی انقلابی داشت، پس از پیروزی انقلاب به سپاه پیوست و در جبهه‌های نبرد، شجاعت و ایثار خود را به اثبات رساند.
کریمی پس از گذراندن دوران سربازی در اوج مبارزات انقلاب، به صف مبارزان پیوست و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به عضویت سپاه پاسداران کاشان درآمد. او در جبهه‌های مختلف، از جمله کردستان و جنوب، حضور فعال داشت و به سرعت به یکی از فرماندهان کارآمد و مورد اعتماد تبدیل شد.
پس از شهادت محمد ابراهیم همت، فرماندهی لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله به عباس کریمی سپرده شد. او با تدبیر و شجاعت، این لشکر را در عملیات‌های مختلفی همچون فتح‌المبین، مسلم بن عقیل، والفجر مقدماتی و بدر به پیروزی رساند.
در عملیات بدر، در حالی که کریمی مشغول هدایت عملیات بود، بر اثر اصابت ترکش خمپاره به سرش به شهادت رسید.
بیوگرافی شهید محمدابراهیم همت
محمد ابراهیم همت در سال ۱۳۳۴ در شهرضا متولد شد. تحصیلات خود را تا مقطع فوق دیپلم در رشته‌ی آموزش و پرورش ادامه داد و سپس به تدریس پرداخت. اما روحیه‌ی انقلابی او اجازه نداد تا به این شغل بسنده کند.
همت از همان ابتدای جوانی به مبارزات علیه رژیم پهلوی پیوست. فعالیت‌های او باعث شد تا چندین بار مورد تعقیب ساواک قرار گیرد و مدتی مجبور به مخفی شدن شود. با پیروزی انقلاب اسلامی، همت به یکی از فعالان اصلی در شهرضا تبدیل شد و در تأسیس سپاه پاسداران این شهر نقش مهمی ایفا کرد.
با آغاز جنگ تحمیلی، همت به جبهه‌های جنوب اعزام شد و در عملیات‌های مختلفی از جمله فتح‌المبین، بیت‌المقدس، رمضان و خیبر حضور فعال داشت. شجاعت، تدبیر و ولایتمداری او باعث شد تا به سرعت در سپاه پاسداران جایگاه ویژه‌ای پیدا کند. او در عملیات‌های مختلف فرماندهی تیپ ۲۷ محمد رسول‌الله را برعهده داشت و با رشادت‌های خود، نقش مهمی در پیروزی‌های ایران ایفا کرد.
در عملیات خیبر، همت در حالی که برای بررسی وضعیت جبهه به خط مقدم رفته بود، بر اثر اصابت گلوله توپ همراه با سید حمید میرافضلی، در غروب ۱۷ اسفند ۱۳۶۲ در محل تقاطع جاده‌های جزایر مجنون شمالی و جنوبی به شهادت رسید.
بیوگرافی شهید محمدرضا کارور
شهید محمدرضا کارور در اسفند ماه ۱۳۳۶ در روستای درده فیروزکوه به دنیا آمد. او از کودکی با کار و تلاش آشنا شد و در کارگاه نجاری پدرش به فراگیری حرفه نجاری پرداخت اما روحیه‌ی جستجوگر و عدالت‌خواه او را به سوی مبارزات انقلابی کشاند.
محمدرضا با هجرت به ورامین و سپس ری، به فعالیت‌های انقلابی پرداخت. او شبانه‌روز در تلاش برای توزیع اعلامیه‌های امام خمینی(ره) و آگاه‌سازی مردم بود. با وجود سختی‌ها و فشارهای رژیم، از مبارزه دست برنداشت و در بسیاری از تظاهرات و اعتراضات شرکت فعال داشت.
برای فرار از خدمت سربازی در رژیم طاغوت، محمدرضا مجبور شد خانه و کاشانه را ترک کند. او به یکی از مبارزان سرسخت انقلاب تبدیل شد و در بسیاری از رویدادهای مهم سال 57 حضور داشت.
با آغاز جنگ تحمیلی، محمدرضا به عضویت سپاه پاسداران درآمد و در جبهه‌های نبرد حضوری فعال داشت. او در عملیات‌های مختلف، از جمله عملیات خیبر، مسئولیت‌های مهمی را بر عهده گرفت و با شجاعت و ایثارگری، از کیان کشور دفاع کرد.
سرانجام در چهارم اسفندماه 1362، این رزمنده دلیر در عملیات خیبر به شهادت رسید و پیکر پاکش در جزیره مجنون آرام گرفت.
بیوگرافی شهید امیر حاج امینی
شهید امیر حاج امینی در ۵ دی ۱۳۴۰ در حوالی ساوه متولد شد. او که در ابتدا در اداره صباباتری مشغول به کار بود، با تمام وجود به جبهه‌ها شتافت و در عملیات‌های مختلفی از جمله آزادسازی مهران، بستان و والفجر ۸ شرکت کرد.
حاج امینی در عملیات‌های کربلای ۴ و ۵ به عنوان بیسیم‌چی گردان نصر لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله مشغول به خدمت بود. او با صدای آرام و صبور خود، ارتباط بین فرماندهان و رزمندگان را برقرار می‌کرد و نقش مهمی در موفقیت عملیات‌ها ایفا می‌کرد.
سرانجام، این رزمنده دلیر در روز ۱۰ اسفند ۱۳۶۵ در عملیات کربلای ۵ در شهر مرزی شلمچه با اصابت گلوله به کتف به شهادت رسید. دو عکس معروف از او که پس از شهادت گرفته شده‌اند، نمادی از ایثار و فداکاری رزمندگان ایران شده است.
بیوگرافی شهید مصطفی چمران
شهید مصطفی چمران، دانشمندی برجسته و مبارزی انقلابی بود که زندگی خود را وقف خدمت به اسلام و انقلاب کرد. مصطفی چمران در سال 1311 در تهران متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در مدارس معتبر آن زمان همچون انتصاریه، دارالفنون و البرز گذراند. هوش سرشار و پشتکار او باعث شد تا همواره در زمره دانش‌آموزان ممتاز باشد. با ورود به دانشگاه تهران، در رشته‌ی مهندسی برق (الکترومکانیک) به تحصیل پرداخت و با نبوغ خود، درخشش چشمگیری داشت. پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه تهران، فرصت یافت تا با استفاده از بورسیه تحصیلی به آمریکا رفته و دانشگاه برکلی، به تحصیل در رشته‌ی فیزیک پلاسما بپردازد.
پس از قیام 15 خرداد، دکتر مصطفی چمران و همفکرانش با اعتقاد به ضرورت مبارزه مسلحانه، تصمیم به تشکیل پایگاهی برای آموزش نظامی در کشورهای عربی گرفتند. در این راستا، ابتدا به مصر رفتند و مدتی به آموزش نظامی پرداختند. اما به دلیل برخی مشکلات سیاسی، از جمله جنگ تبلیغاتی مصر علیه ایران، مجبور به ترک مصر و انتقال فعالیت‌های خود به لبنان شدند.
در لبنان، چمران با همکاری امام موسی صدر، سازمان «حرکت المحرومین» و شاخه نظامی آن، «امل» را تاسیس کرد. هدف از ایجاد این سازمان‌ها، کمک به محرومان و مبارزه با ظلم و ستم بود. چمران در لبنان به فعالیت‌های آموزشی، فرهنگی و اجتماعی نیز پرداخت و سازمان‌های اسلامی دانشجویان را در این کشور تاسیس کرد. همچنین، او در کمک به مردم فقیر لبنان، به‌ویژه شیعیان، نقش فعالی داشت.
با ربوده شدن امام موسی صدر، چمران به یکی از اعضای اصلی رهبری حرکت المحرومین تبدیل شد و تا زمان بازگشت به ایران، به فعالیت‌های خود در لبنان ادامه داد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران ، چمران پس از ۲۳ سال دوری از وطن به ایران بازگشت. نخستین اقدام او راه‌اندازی اولین دوره آموزش سپاه پاسداران بود که خود تربیت اعضا را به عهده گرفت و پس از انتصاب به سمت معاونت نخست‌وزیر، به حل و فصل مسائل مناطق بحرانی کشور پرداخت.
به محض پیروزی انقلاب اسلامی، ناآرامی‌ها و درگیری‌های مسلحانه در منطقه کردستان آغاز شد. دولت موقت به منظور حل این بحران، دکتر مصطفی چمران و سرتیپ فلاحی را مأمور کرد تا با رویکردی مسالمت‌آمیز اوضاع را آرام کنند.
پس از موفقیت نسبی در منطقه مریوان، چمران به سمت پاوه، شهری که در محاصره نیروهای ضد انقلاب قرار گرفته بود، حرکت کرد. در آن شرایط بحرانی، با رشادت و شجاعت مثال زدنی، موفق شد از سقوط پاوه جلوگیری کند و جان پاسداران محاصره شده را نجات دهد.
شهید مصطفی چمران به پیشنهاد شورای انقلاب و فرمان امام خمینی به وزارت دفاع منصوب شد. وی در این سمت برنامه‌های گسترده‌ای برای اصلاح و تحول در ارتش، از جمله توجه به صنایع و تحقیقات دفاعی، پیاده‌سازی کرد. همچنین، به همراه هیئتی برای برقراری آرامش و سازندگی در کردستان اعزام شد.
در نخستین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، چمران با اکثریت قاطع آرا به نمایندگی مردم تهران انتخاب شد و به عنوان نماینده و مشاور رهبر انقلاب در شورای عالی دفاع منصوب گردید.
با توجه به ناامنی مرزها، به‌ویژه در غرب کشور، چمران پیشنهاد تشکیل لشکرهای مردمی را ارائه داد که با تصویب شورای انقلاب همراه بود. هدف از این طرح، تقویت نیروهای مسلح و مقابله موثر با تهدیدات احتمالی بود.
با آغاز جنگ تحمیلی، چمران به همراه گروهی از رزمندگان به اهواز رفت و با تشکیل ستاد جنگ‌های نامنظم، به مقابله با نیروهای عراقی پرداخت. از جمله اقدامات مهم وی در دوران جنگ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آزادسازی سوسنگرد و تپه‌های الله اکبر: چمران در عملیات آزادسازی این مناطق نقش بسیار مهمی ایفا کرد.
- ایجاد واحد مهندسی فعال: با ایجاد این واحد، جاده‌های نظامی ساخته شد و با ایجاد یک کانال، آب کارون به سمت نیروهای عراقی هدایت شد که منجر به عقب‌نشینی آنها گردید.
- هماهنگی بین ارتش و سپاه: چمران تلاش زیادی برای ایجاد هماهنگی بین نیروهای مختلف در جبهه کرد که این امر منجر به موفقیت‌های چشمگیری شد.
- ارسال نیرو به خرمشهر: با وجود عدم موفقیت در اعزام نیروهای تحت فرماندهی خود به خرمشهر، چمران چندین بار نیروهای کمکی به این شهر فرستاد.
سرانجام، این سردار سرافراز در عملیات دهلاویه در ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ بر اثر اصابت ترکش خمپاره دشمن به شهادت رسید.
جهت مطالعه اطلاعات بیشتر میتوانید به دانشنامه فارسی ویکیدا به آدرس https://wikida.ir مراجعه بفرمایید.
منبع: دانشنامه فارسی ویکیدا
