آزمایش خون یکی از کلیدی‌ترین روش‌های تشخیص و بررسی سلامت کودکان است. با استفاده از این آزمایش می‌توان اطلاعات ارزشمندی از وضعیت سلامتی کودک مانند کمبودهای غذایی، عفونت‌ها، بیماری‌ها و اختلالات مختلف به دست آورد. البته بسیاری از کودکان از رفتن به آزمایشگاه و روبرو شدن با سوزن و خون‌گیری می‌ترسند. این موضوع می‌تواند برای والدین نیز آزاردهنده باشد. خوشبختانه، در حال حاضر امکان انجام آزمایش خون کودکان در منزل نیز وجود دارد. در این مقاله به بررسی این موضوع و مزایای آن می‌پردازیم.
چه زمانی کودکان نیاز به آزمایش خون دارند؟
کودکان در سنین مختلف و به دلایل مختلفی به آزمایش خون نیاز دارند. طبق آکادمی اطفال آمریکا (AAP) همه کودکان در سنین ۶ ماهگی، ۱۲ ماهگی و ۴ سالگی و بعد از آن به معاینات چکاپ منظم نیاز دارند. در طول این معاینات، پزشک یا پرستار قد، وزن، اندازه دور سر و فشار خون کودک را اندازه‌گیری می‌کند و ممکن است آزمایش خون هم برای بررسی کم خونی، عفونت و سایر مشکلات سلامتی انجام شود. البته به غیر از موارد چکاپ اشاره شده، گاهی به دلایل زیر نیز آزمایش خون در کودکان ضرورت دارد:
- غربالگری: برخی از بیماری‌ها مانند کم خونی داسی شکل و فیبروز کیستیک با آزمایش خون ساده در دوران نوزادی یا کودکی تشخیص داده می‌شود. غربالگری زودهنگام این بیماری‌ها می‌تواند به درمان بهتر و قطعی کمک کند.
- تشخیص: اگر کودک علائم یا نشانه‌هایی از یک بیماری خاص را نشان دهد، پزشک برای کمک به تشخیص بهتر، آزمایش خون را تجویز می‌کند. به عنوان مثال، اگر کودکی تب، درد شکم و استفراغ داشته باشد، ممکن است آزمایش خون برای بررسی عفونت تجویز شود.
- کودکان تحت درمان: اگر کودک مبتلا به بیماری مزمنی مانند دیابت یا بیماری کلیوی باشد، برای پایش وضعیت کودک و اطمینان از روند سلامتی او، به طور منظم آزمایش خون انجام می‌شود.
لیست مهمترین آزمایش خون کودکان
در این بخش انواع آزمایشات خون کودکان را با جزئیات بیشتری بررسی می‌کنیم:
۱. آزمایش CBC:
این آزمایش تعداد گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها را در خون اندازه‌گیری می‌کند. آزمایش CBC به طور کلی به عنوان بخشی از آزمایش چکاپ برای کودکان انجام می‌شود. همچنین ممکن است برای بررسی عفونت، کم‌خونی یا سایر مشکلات سلامتی تجویز گردد.
۲. آزمایش آهن خون:
این آزمایش سطح آهن را در خون ارزیابی می‌کند. فقر آهن شایع‌ترین نوع کم‌خونی در کودکان است. آزمایش آهن ممکن است برای کودکانی که کم‌خونی دارند یا در معرض خطر کمبود آهن هستند مانند کودکان نارس، نوزادانی که با وزن کم متولد می‌شوند و کودکان دارای رژیم غذایی محدود، انجام شود.
۳. آزمایش الکترولیت:
در این آزمایش سطح الکترولیت‌های خونی مانند سدیم، پتاسیم و کلرید سنجیده می‌شود. الکترولیت‌ها برای تعادل مایعات و عملکرد صحیح عضلات و اعصاب ضروری هستند. آزمایش الکترولیت خون ممکن است برای کودکانی که دچار کم‌آبی بدن، استفراغ یا اسهال شده‌اند، انجام شود.
۴. آزمایش‌های کبدی:
در این آزمایش‌ها، آنزیم‌ها و پروتئین‌های خاص کبدی اندازه‌گیری می‌شود. کبد وظایف مهمی در بدن از جمله هضم، سم‌زدایی و ذخیره‌سازی مواد مغذی را بر عهده دارد. آزمایش‌های کبد برای کودکانی که علائم بیماری‌های کبدی مانند زردی، درد شکم یا ادرار تیره دارند تجویز می‌شود. همچنین این آزمایش برای کودکانی که در معرض خطر مشکلات کبدی مانند هپاتیت B یا C هستند، انجام می‌شود.
۵. آزمایش‌های کلیه:
این آزمایش‌ها مواد زائد و مواد شیمیایی خاصی را در خون اندازه‌گیری می‌کنند که توسط کلیه‌ها فیلتر می‌شوند. کلیه‌ها مسئول فیلتر کردن خون و دفع مواد زائد از بدن هستند. آزمایش‌های کلیه ممکن است برای کودکانی که علائم بیماری کلیوی مانند تورم، ادرار خونی یا تغییر رنگ ادرار دارند، انجام شود.
۶. آزمایش قند خون:
این آزمایش سطح گلوکز را در خون اندازه‌گیری می‌کند. دیابت یک بیماری مزمن است که بر نحوه استفاده بدن از گلوکز تأثیر می‌گذارد. آزمایش قند خون برای کودکان در معرض دیابت مانند کودکان دچار اضافه وزن و یا کودکانی که سابقه خانوادگی دیابت دارند، انجام می‌شود. همچنین، آزمایش قند ممکن است برای کودکانی که علائم دیابت مانند تشنگی شدید، تکرر ادرار و کاهش وزن دارند، انجام شود.
۷. آزمایش تیروئید:
در این آزمایش خون هورمون‌های تیروئیدی بررسی می‌شوند. تیروئید غده‌ای است که مسئول تنظیم متابولیسم بدن است. آزمایش تیروئید معمولا برای کودکانی که مبتلا به مشکلات تیروئید مانند خستگی، افزایش یا کاهش وزن، تغییرات خلقی یا مشکلات خواب هستند، تجویز می‌شود. همچنین ممکن است برای کودکانی که سابقه خانوادگی مشکلات تیروئید دارند یا کودکانی که با برخی از نقص‌های مادرزادی متولد شده‌اند، انجام شود.
۸. آزمایش‌های غربالگری:
این آزمایش‌ها برای غربالگری بیماری‌های خاص در نوزادان یا کودکان انجام می‌شود. برخی از آزمایش‌های غربالگری رایج شامل آزمایش‌های تشخیصی فنیل کتونوری، کم‌کاری تیروئید و آزمایش بررسی سرب است.
در لیست بالا فقط تعدادی از مهمترین آزمایشات خون کودکان معرفی شد. پزشکان بر اساس سن، شرایط جسمی و عوامل خطر فردی، انواع آزمایشات ضروری را تجویز می‌کنند.
انجام آزمایش چکاپ کودکان در منزل با هومکا
یکی از راه‌های آسان و در دسترس برای انجام آزمایش خون کودکان استفاده از خدمات آزمایش در منزل است. مجموعه هومکا یک استارتاپ ایرانی در حوزه سلامت است که خدمات آزمایش در منزل را ارائه می‌دهد. با استفاده از این خدمات می‌توانید بدون نیاز به بردن فرزندتان به آزمایشگاه، در محیط امن خانه خود آزمایش چکاپ یا سایر آزمایشات را برای او درخواست کنید. برخی از مزایای آزمایش خون کودکان در منزل به صورت زیر است:
- آسایش خاطر برای والدین: بزرگترین مزیت آزمایش در منزل هومکا راحتی آن است. دیگر لازم نیست نگران برنامه‌ریزی ویزیت پزشکی یا بردن فرزندتان به آزمایشگاه باشید.
- خداحافظی با ترس و اضطراب: آزمایش خون و سایر آزمایشات پزشکی می‌تواند برای کودکان استرس‌زا باشد. انجام آزمایش در منزل به کاهش اضطراب آنها کمک می‌کند زیرا آزمایش در محیط خانه انجام می‌شود.
- صرفه‌جویی در زمان: انجام آزمایش در منزل می‌تواند در زمان شما صرفه‌جویی کند. از این پس دیگر نیاز نیست وقت خود را صرف رفت و آمد به مطب پزشک یا آزمایشگاه کنید.
- دقت و حساسیت: پرستاران مجرب و با تجربه برای گرفتن نمونه‌های خون و ادرار به منزل شما اعزام می‌شوند. این پرسنل از روش‌های استریل و ایمن برای گرفتن نمونه و انتقال آن به آزمایشگاه استفاده می‌کنند.
- تنوع در خدمات: خدمات آزمایش خون در منزل طیف گسترده‌ای از آزمایشات از جمله شمارش کامل خون (CBC)، بررسی الکترولیت‌ها، ارزیابی عملکرد کبد و کلیه و اندازه‌گیری قند خون را شامل می‌شود.
