هدف از این مقاله شرح مبانی فن اوری بلاکچین به ساده ترین شکل ممکن و جهت استفاده عموم مردم می باشد. به طور خلاصه فن آوری بلاکچین برای ایجاد ارزهای دیجیتال توسعه یافت. هدف اصلی ایجاد سیستمی بود که بتواند به صورت مستقل و بدون نیاز به بانک ها عمل کند، پس ایجاد امنیت کافی برای مبادله کنندگان ارز در اولویت قرار گرفت. ولی بلاکچین دقیقا چیست و چگونه کار میکند؟
مبانی فن آوری بلاکچین به زبان ساده
باید بگوییم که بلاکچین در واقع یک دفترچه دیجیتال عمومی است که همه تراکنش های انجام گرفته را به ترتیب وقوع در خود ذخیره خواهد کرد. خوب این برای ما به چه معناست؟
بلاکچین مانند زنجیره ای از تراکنش هاست که مانند بلوک های ساختمانی در کنار هم ردیف شده اند. به این معنا که هر کدام از این بلوک ها شامل زیر مجموعه ای از تراکنش ها می باشند. کامپیوترها یا بهتراست بگوییم ماینرها با حل یک مسئله ریاضی وجود هر کدام از این بلوک ها را در سیستم، تایید میکنند. هنگامی که یک بلوک کامل به این روش تکمیل و تایید شد، به بلوک های بعدی متصل می شود، به این معنا که وارد سیستم بلوک های ساختمانی میگردد. و این فرایند بارها و بارها تکرار می شود.
اما چرا امروزه بلاکچین‌ها در حال تمرکز زدایی هستند؟
بلاکچین بر شبکه های همتا به همتا (peer-to-peer) پایه گذاری شده است، یعنی این شبکه درحقیقت متشکل از میلیون ها کامپیوتر می باشد. به همین دلیل است که شبکه بلاکچین، عمومی و دارای شفافیت بالا است، زیرا این شبکه در حقیقت در همه سیستم های کامپیوتری وجود داشته و منحصر به سیستم خاصی نیست. البته این مسئله باعث می شود که بلاکچین به راحتی تحت کنترل شخص ثالث قرار گیرد.
از آنجایی که بلاکچین یک سیستم غیر متمرکز است، تمام اطلاعات قرار گرفته در آن توسط عموم قابل دسترسی می باشند. آیا این کلمه شما را به یاد چیزی نینداخت؟ غیر متمرکز بودن به معنای واقعی کلمه یعنی اطلاعات مورد نظر در کامپیوترهای سرتاسر دنیا توزیع و ذخیره شده اند، و هیچ شخص یا مرجع خاصی برای کنترل امر توزیع و ذخیره این اطلاعات در نظر گرفته نشده است.
مثال هایی جهت درک بهتر تکنولوژی بلاکچین
در ادامه با استفاده از یک مثال به شرح عملکرد بانک ها به ساده ترین شکل ممکن می پردازیم.
تصور کنید چهار دوست به نام های علی، عرفان، مهدیه و لعیا می‌خواهند مبلغی پول را به یکدیگر انتقال دهند. در مدل کلاسیک هر کدام از آن ها حساب بانکی داشته و بانک از این که فرد به اندازه کافی پول در حسابش دارد اطمینان حاصل میکند. همانطور که واضح است بانک به عنوان مرجع متمرکز همه چیز را کنترل میکند.
پس اگر علی بخواهد ۱ میلیون تومان به لعیا انتقال دهد فرایند زیر صورت می‌گیرد:
- بانک چک میکند که آیا علی مبلغ مورد نظر را در حسابش دارد یا خیر
- آن ها ۱ میلیون تومان از حساب بانکی علی خارج میکنند
- سپس بانک این مبلغ را به حساب بانکی لعیا انتقال می دهد
- این فرایند اندکی زمان لازم دارد و معمولا هزینه های اضافی نیز به همراه خواهد داشت
این دفعه سناریو بالا را با استفاده از سیستم بلاکچین اجرا خواهیم کرد. برای این کار باید ساختار اصلی را کمی تغییر دهیم. در قدم اول بانک را از معادله حذف میکنیم پس واضح است که دیگر سیستم متمرکز کنترل کننده نخواهیم داشت.حالا آن چهار دوست در ارتباط مستقیم با یکدیگر قرار میگیرند.
بگذارید اینطور تصور کنیم که حالا این چهار نفر سر یک میز نشسته اند پس می توانند مستقیما به هم پول بدهند. اما حواسمان باشد، قبل از اینکه این اتفاق رخ بدهد ما باید یک سری اقدامات احتیاطی و قوانین برای این نقل و انتقال در نظر بگیریم.
استفاده از بلاکچین به عنوان منبع اطلاعاتی
باید سیستمی وجود داشته باشد که مانند دفتر نکته برداری برای پیگیری تمام تراکنش ها مورد استفاده قرار گیرد، به طوریکه تمام معاملات در آن ثبت شود. بنابراین به محض اینکه پولی جابه جا شود موارد زیر باید مستند گردد:
- چه کسی پول را فرستاده؟
- چه مقدار پول فرستاده شده؟
- چه کسی پول را دریافت کرده؟
در سیستم بلاکچین، همه اعضا به صورت جداگانه معاملات را مستند میکنند. پس در مثالی که پیش از این ذکر کردیم، هر چهار دوست تراکنش انجام گرفته را به صورت مستقل ثبت خواهند کرد، سپس دیگران می توانند بررسی کنند که آیا همه چیز درست پیش رفته یا نه. درصورت نبود مشکل این معامله به معاملات دفترچه مذکور اضافه میگردد، به این صورت ما خیالمان راحت است که همیشه یک دفترچه این وسط وجود دارد که همه‌ی تراکنش‌های این چهار دوست در آن ثبت می‌شود.
بلاکچین تمام تراکنش ها را ذخیره میکند
خب، شاید علی دوست دارد ۱ میلیون تومان که به لعیا بدهکار است را به او پس بدهد، پس در اینجا یک معامله دیگر ایجاد می شود. همانطور که قبلا گفتیم هرکسی می تواند مستندات مربوط به این تراکنش را مشاهده و بررسی کند. اگر معامله موفقیت آمیز باشد باید در دفترچه ثبت شود. بنابراین هرکسی باید نسخه خودرا با اطلاعات جدید به روز کند.
حالا شما می توانید ببینید که لعیا فقط ۱ میلیون تومان دارد و علی ۱ میلیون تومان از دست داده. بنابراین می توانید از این اطلاعات برای بررسی امکان رخ داد تعاملات بعدی استفاده کنید. برای مثال، لعیا می‌تواند بخشی از پول خود را به عرفان و مهدیه بدهد. برای این کار او باید دو تراکنش جدید را آغاز کند. مجددا همه تراکنش‌های انجام گرفته را به صورت مستقل چک میکنند، سپس معامله انجام گرفته به آخرین اطلاعات دفترچه اضافه می‌شود. اطلاعات زیر را می‌توان از معاملات انجام گرفته به دست آورد:
علی: ۰ تومان
لعیا : ۲۰۰ هزار تومان
عرفان: ۵۰۰ هزار تومان
مهدیه: ۳۰۰ هزار تومان
هیچ کس نمی تواند تقلب کند
دراینجا اگر لعیا بخواهد از روی دلسوزی ۵۰۰ هزار تومان به علی بدهد، این تراکنش انجام نخواهد گرفت. همانطور که در دفترچه ثبت شده است لعیا فقط ۲۰۰ هزار تومان دارد، پس این معامله در مرحله بررسی تراکنش تایید نخواهد شد.
خب، ممکن است علی از روی عصبانیت بخواهد دفترچه را آتش بزند، اما از آنجایی که همه افراد حاضر یک کپی تایید شده از دفترچه را دارند خیلی راحت می‌توان آن را بازیابی کرد. در نتیجه به دلیل شفافیت در ثبت اطلاعات هیچکس نمی‌تواند تقلب کند. به همین دلیل است که در سیستم بلاکچین نیازمندی به بانک‌ها، بعنوان سیستم کنترل تراکنش وجود ندارد.
منبع : واگویه
