شهر ری یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران با قدمتی بیش از ۳۰۰۰ سال است که در استان تهران واقع شده است. این شهر جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و مذهبی متنوعی دارد. از جمله، برج‌های باستانی، آتشکده‌ها و زیارتگاه‌ها، مقصدی محبوب برای گردشگران است. در این مقاله با جاهای دیدنی شهر ری و اطراف آن آشنا می‌شوید تا بتوانید یک سفر یک‌روزه تاریخی و جذاب تجربه کنید.
معرفی شهر ری؛ شهری با قدمت سکونت ۱۰ هزار ساله انسان
۱. آتشکده بهرام؛ یادگاری از دوران ساسانیان
آتشکده بهرام، که با نام تپه میل نیز شناخته می‌شود، یکی از آثار باستانی دوران ساسانیان و از مراکز مذهبی زرتشتیان است. این آتشکده، در نزدیکی شهر ری و در ارتفاعات قرار دارد و به دلیل ظاهرش که از دور شبیه به میل دیده می‌شود، به تپه میل معروف شده است. با وجود تخریب‌هایی که در طول زمان بر این بنا وارد شده، بقایای این آتشکده همچنان جاذبه‌ای برای علاقه‌مندان به تاریخ و معماری باستانی است. بازدید از این مکان می‌تواند تصویری از فرهنگ و اعتقادات مذهبی ساسانیان را برای بازدیدکنندگان به نمایش بگذارد.
آدرس آتشکده بهرام: شهرری، ۱۲ کیلومتری جنوب شرقی شهرری، روستای چاله‌طرخان
۲. مقبره غلامرضا تختی؛ آخرین خان جهان پهلوان
مقبره جهان پهلوان غلامرضا تختی، یکی از مکان‌های مهم و پرطرفدار برای علاقه‌مندان به ورزش و تاریخ در شهر ری است. این مقبره در گورستان ابن بابویه واقع شده و هر ساله میزبان بسیاری از گردشگران، ورزشکاران، و دوستداران کشتی است که برای ادای احترام به یکی از بزرگترین قهرمانان تاریخ ورزش ایران به این مکان می‌آیند.
آدرس مقبره تختی: شهرری، ابن بابویه
۳. برج طغرل؛ ساعتی که تاریخ را می‌گوید
برج طغرل یکی از آثار مهم دوران سلجوقیان در شهر ری است که با ارتفاع ۲۰ متر، ساعت آفتابی بوده است. طراحی هوشمندانه این برج به‌گونه‌ای بود که با تابش خورشید، امکان تعیین زمان را فراهم می‌کرد. برج طغرل که در نزدیکی آرامگاه ابن بابویه واقع شده، در گذشته راهنمایی برای مسافران و کاروان‌ها استفاده می‌شد. معماری منحصربه‌فرد برج و نقش مهم آن در زندگی روزمره، این بنا را به یکی از جاذبه‌های دیدنی ری تبدیل کرده است. امروز بازدیدکنندگان می‌توانند از این برج و دیگر آثار تاریخی نزدیک مانند آرامگاه ابن بابویه بازدید کنند. برج طغرل یکی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی شهر ری و حتی ایران است.
آدرس برج طغرل:ری، شرق آرامگاه ابن بابویه
۴. آرامگاه بی‌بی شهربانو؛ آرامگاه همسر امام حسین (ع)
آرامگاه بی‌بی شهربانو، که بر بلندای کوهی در جنوب تهران قرار دارد، یکی از زیارتگاه‌های مهم شهر ری به شمار می‌رود. بر اساس باورهای مردمی، بی‌بی شهربانو همسر امام حسین (ع) و مادر امام زین‌العابدین (ع) است. این مکان علاوه بر معنویت و تقدس، به دلیل موقعیت طبیعی‌اش، چشم‌اندازهای زیبا و آرامش‌بخشی دارد. برخی محققان معتقدند که این مکان قبل از اسلام یکی از پرستشگاه‌های زرتشتیان بوده است. بازدید از این آرامگاه، تجربه‌ای معنوی و تاریخی را برای زائران و علاقه‌مندان به تاریخ به ارمغان می‌آورد.
آدرس آرامگاه بی‌بی شهربانو: شهرری، جاده امين آباد، جاده بی بی شهربانو
۵. چشمه علی؛ نگینی با قدمت هشت هزار سال
چشمه علی یکی از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین جاذبه‌های طبیعی و تاریخی شهر ری است که قدمت آن به هشت هزار سال می‌رسد. این چشمه، از دل صخره‌های بزرگ جاری می‌شود. در گذشته، منبع اصلی آب منطقه و مکانی برای شست‌وشوی فرش‌های تهرانی‌ها بود. مردم معتقد بودند که آب این چشمه، باعث افزایش درخشندگی و تمیزی فرش‌ها می‌شود. این مکان نه‌تنها به‌دلیل آب گوارا و طبیعت زیبا، بلکه به‌خاطر کشف آثار باستانی در اطراف آن، جاذبه‌ای خاص برای علاقه‌مندان به تاریخ و گردشگری است. چشمه علی، با فضای آرامش‌بخش و تاریخی خود، به یکی از مقاصد گردشگری محبوب برای طبیعت دوستان و تاریخ‌پژوهان تبدیل شده است.
آدرس چشمه علی: شهری ری، بین بلوار صفائیه و بلوار شهید غیوری
۶. نقش‌برجسته فتحعلیشاه قاجار؛ تصویری تاریخی در دل سنگ
نقش‌برجسته فتحعلیشاه قاجار یکی از آثار هنری و تاریخی مهم شهر ری است که در دامنه کوه چشمه علی واقع شده است. این نقش، به دستور فتحعلیشاه، دومین پادشاه قاجار، حکاکی شده و او را در حال نشستن بر تخت پادشاهی با خنجری در دست نشان می‌دهد. این اثر، نمادی از قدرت و عظمت دوره قاجار است و یکی از نمونه‌های برجسته هنر سنگ‌تراشی آن دوران به شمار می‌آید. نقش‌برجسته فتحعلیشاه، با وجود گذر زمان، همچنان دقت و ظرافت خود را حفظ کرده و موردتوجه بازدیدکنندگان قرار دارد. برای علاقه‌مندان به تاریخ و معماری ایران، بازدید از این اثر هنری، فرصتی برای آشنایی با شکوه دوران قاجاریه و هنر حکاکی است.
آدرس نقش برجسته فتحعلیشاه: شهرری، شمال شهرری، چشمه علی
۷. باروی ری؛ دیواری به‌جامانده از مادها
باروی ری یکی از قدیمی‌ترین آثار باستانی شهر ری است که به دوران مادها بازمی‌گردد. این دیوار تدافعی که در گذشته نقش کلیدی در حفاظت از شهر داشته، در دوران اشکانیان و مادها ساخته شده است و طول أن بیش از سه متر است. باروی ری برای دفاع از شهر و کنترل ورود و خروج کاروان‌ها و مسافران اهمیت زیادی داشت. امروزه بقایای این دیوار باستانی همچنان پابرجا است و یکی از یادگاری‌های به جا مانده از دوران باستانی ایران است که در دل شهر ری ایستاده است. بازدید از باروی ری، فرصتی برای آشنایی با ساختار دفاعی شهرها در دوران باستان و شناخت بهتر از تاریخ و تمدن ایران به بازدیدکنندگان می‌دهد.
آدرس باروی ری: بالای نقش‌برجسته فتحعلی شاه
۸. بقعه جوانمرد قصاب؛ داستانی از افسانه تا واقعیت
بقعه جوانمرد قصاب یکی از مکان‌های تاریخی و مذهبی شهر ری است که به شخصیت افسانه‌ای و محبوب ایرانی، جوانمرد قصاب، نسبت داده می‌شود. او نمادی از عدالت و مهربانی در فرهنگ عامه شناخته شده و بقعه‌اش محل احترام و زیارت مردم است. برخی مورخان او را با نام ابوالعباس قصاب آملی مرتبط می‌دانند. کسی که به دلیل ویژگی‌های اخلاقی برجسته‌اش به این نام شناخته شد. بقعه جوانمرد قصاب، با معماری ساده و معنوی، فضایی آرامش‌بخش دارد که همواره زائران و علاقه‌مندان به تاریخ و افسانه‌های ایرانی را به‌سوی خود جذب می‌کند. این مکان، جایی است که افسانه‌ها و واقعیت‌های تاریخی در هم آمیخته و داستانی از نیکی و جوانمردی را زنده نگه می‌دارد.
آدرس بقععه جوانمرد قصاب: ری، خیابان کمیل
۹. تالاب عشق‌آباد؛ بهشت پرندگان در دل ری
تالاب عشق‌آباد یکی از بکرترین و زیباترین جاذبه‌های طبیعی شهر ری است که پناهگاهی برای پرندگان مهاجر است. این تالاب، در ۲۵ کیلومتری ری قرار دارد و با بیش از ۱۴۰ گونه پرنده ثبت‌شده، یکی از بهترین مکان‌ها برای پرنده‌نگری در نزدیکی تهران به‌شمار می‌رود. پرندگان مهاجر در فصل‌های بهار و پاییز این تالاب را به مکانی زیبا و آرامش‌بخش تبدیل می‌کنند. همچنین، پوشش گیاهی اطراف تالاب، از جمله نی‌های بلند، فضایی دل‌نشین و طبیعی را برای گردشگران فراهم کرده است. تالاب عشق‌آباد با طبیعت زیبا و دسترسی آسان، محلی دل‌پذیر برای علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی و پرنده‌نگری است.
آدرس تالاب عشق‌آباد: ۲۵ کیلومتری مرکز شهرستان ری، دو کیلومتری روستای عشق آباد
۱۰. حرم شاه عبدالعظیم؛ زیارتگاهی برای تمام ایرانیان
حرم شاه عبدالعظیم یکی از زیارتگاه‌های مهم و پرطرفدار ایران است که هر ساله زائران بسیاری از سراسر کشور به آن مراجعه می‌کنند. این مکان مقدس محل دفن عبدالعظیم حسنی، یکی از نوادگان امام حسن مجتبی (ع)، است که در تاریخ شیعه جایگاه ویژه‌ای دارد. حرم شاه عبدالعظیم با گنبد طلایی و معماری باشکوه خود نه‌تنها به‌عنوان یک مرکز مذهبی، بلکه به‌عنوان یک اثر تاریخی و فرهنگی نیز اهمیت دارد. این زیارتگاه، با صحن‌ها و رواق‌های زیبا و تاریخچه‌ای که به دوره‌های مختلف بازمی‌گردد، مکانی معنوی و هنری است که همواره روح و ذهن زائران را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. ترکیب هنر و مذهب این مکان را به یکی از جاهای دیدنی شهر ری تبدیل کرده است.
آدرس حرم شاه عبدالعظیم: شهرری، خیابان مدرس، میدان مدرس
۱۱. قلعه گبری؛ قلعه‌ای با دو هزار سال تاریخ
قلعه گبری یکی از قدیمی‌ترین سازه‌های باستانی شهر ری است که قدمت آن به بیش از دو هزار سال پیش و دوران ساسانیان بازمی‌گردد. این قلعه که در قدیم در نقش یک دژ دفاعی کاربرد داشته است، از شهر محافظت می‌کرده و به کنترل مناطق اطراف کمک می‌کرده است. دیوارهای بلند و محکم قلعه از خشت و گل ساخته شده‌اند و با گذشت زمان، همچنان بخشی از عظمت خود را حفظ کرده است. بازدید از این قلعه، برای علاقه‌مندان به تاریخ و معماری باستانی فرصتی خاص است تا با تاریخ دفاعی و ساختار قلعه‌های باستانی ایران آشنا شوند.
آدرس قلعه گبری: ری، شهرک علایی
۱۲. دژ رشکان؛ نگهبان باستانی ری
دژ رشکان یکی از سازه‌های نظامی مهم در شهر ری است که در دوران اشکانیان برای حفاظت از شهر و جلوگیری از حملات دشمنان ساخته شده است. این دژ که بر بالای یک کوه استوار است، از سنگ و ساروج ساخته شده و به دلیل موقعیت استراتژیک خود امکان نظارت بر بخش‌های وسیعی از شهر را فراهم می‌کرد. بقایای دژ رشکان همچنان نشان‌دهنده قدرت دفاعی این سازه در گذشته است. بازدید از دژ رشکان برای علاقه‌مندان به تاریخ فرصتی است تا از نزدیک با یکی از مراکز دفاعی مهم ایران باستان آشنا شوند و از مناظر زیبا و تاریخی اطراف لذت ببرند.
آدرس دژ رشکان: شهرری، مجاورت محله صفائیه و تپه چشمه علی
۱۳. زندان هارون‌الرشید؛ بنایی تاریخی با رازهای پنهان
زندان هارون‌الرشید، بنایی باستانی در شهر ری، نامی است که به‌طور افسانه‌ای با این بنا گره‌خورده است. این بنای دوطبقه که در ۱۲ کیلومتری جاده خراسان قرار دارد، برخلاف نامش هیچ‌گاه به‌عنوان زندان استفاده نشده و به باور بسیاری از مورخان، در اصل یک آتشکده بوده که در دوران ساسانیان ساخته شده است. با گذر زمان و ورود افسانه‌های مختلف، این بنا به نام زندان هارون‌الرشید شناخته شد. با وجود این افسانه‌ها، معماری مستحکم و منحصربه‌فرد آن همچنان موردتوجه بازدیدکنندگان و علاقه‌مندان به تاریخ است و همچنان رازهایی درباره گذشته آن در هاله‌ای از ابهام باقی‌مانده است.
آدرس زندان هارون‌الرشید: شهرری، ۱۲ کیلومتری جاده خراسان، سه‌راه سیمان، دست چپ در دامنه کوه‌های مسگرآباد
۱۴. بازار ری؛ بازاری که تاریخ را در خود جا داده است
بازار تاریخی ری یکی از قدیمی‌ترین بازارهای ایران است. این بازار، به دستور امیرکبیر بازسازی شده و نقش مهمی در تجارت و اقتصاد این شهر در دوران گذشته ایفا می‌کرده است. این بازار با ساختار سنتی خود و معماری خاص، بازدیدکنندگان را به دنیای قدیمی و فرهنگی ایران می‌برد. در بازار تاریخی ری، می‌توان انواع کالاهای قدیمی و سوغاتی‌های خاص این منطقه را یافت. فضای این بازار همچنان پرجنب‌وجوش است و بازدید از آن فرصتی عالی برای تجربه خرید سنتی و آشنایی بافرهنگ تجاری شهر ری محسوب می‌شود.
آدرس بازار ری: شهر ری، بازار ری
۱۵. گورستان ابن بابویه؛ آرامگاه مشاهیر ایران
گورستان ابن بابویه یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین آرامگاه‌های تهران است که مدفن بسیاری از بزرگان و مشاهیر ایران به شمار می‌آید. این گورستان در صدر لیست جاهای دیدنی شهر ری است. این گورستان نام خود را از شیخ صدوق، عالم برجسته شیعه، گرفته است که آرامگاه هشت‌ضلعی او با تزئینات آینه‌کاری و قوس‌های رومی در این مکان قرار دارد. گورستان ابن بابویه به این دلیل که مدفن مشاهیر است، اهمیت فرهنگی دارد. از جمله مشاهیر آرام‌گرفته در این بابویه می‌توان شخصیت‌های تاریخی همچون غلامرضا تختی، پهلوان مشهور ایران، رحیم مؤذن‌زاده اردبیلی، اذان‌گوی نامی، و علی‌اکبر دهخدا، نویسنده و سیاستمدار برجسته را نام برد. این گورستان نه‌تنها یک مکان زیارتی است بلکه نمادی از تاریخ و فرهنگ ایران نیز شناخته می‌شود.
آدرس ابن بابویه؛ ری، شرق آرامگاه ابن بابویه
۱۶. مقبره شیخ صدوق؛ ابن بابویه
آن چنان که گفته شد نام گورستان ابن بابویه از نام «ابوجعفر محمد بن علی بن حسین» ملقب به «شیخ صدوق» برگرفته شده است. شیخ صدوق یکی از بزرگترین فقها و محدثان شیعه در قرن چهارم هجری بود که تألیفات بسیار ارزشمندی در زمینه‌های مختلف فقهی، حدیثی و اعتقادی به جا گذاشته است. این مقبره علاوه بر ارزش مذهبی، به دلیل معماری زیبا و قدیمی خود نیز توجه بسیاری از پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایران را به خود جلب کرده است. مقبره شیخ صدوق از جاهای دیدنی شهر ری جذاب ری است.
آدرس مقبره شیخ صدوق؛ ری، آرامگاه ابن بابویه
۱۷. کوه نقارخانه یا کوه طبرک (برج نقاره‌خانه و گنبد امیر اینانج)
آدرس کوه نقارخانه: شمال امین آباد
نقشه گردشگری شهر ری روی گوگل مپ
روی این نقشه گوگل مپ می‌توانید جاهای دیدنی شهر ری را ببینید.
سخن پایانی
شهر ری تاریخ کهن و جاذبه‌های متنوع تاریخی و طبیعی دارد و یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری در نزدیکی تهران است. این شهر، با بناهای باستانی همچون دژ رشکان و قلعه گبری و زیارتگاه‌هایی مانند حرم شاه عبدالعظیم، خاطره‌ای به‌یادماندنی را برای بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورد. در این مقاله نگاهی به جاهای دیدنی شهر ری داشتیم. آیا جای خاصی در شهر ری وجود دارد که مردم کم‌تر آن را بشناسند؟ شما کجای ری را بیشتر دوست دارید؟
