گیاه یشم (Jade plant) یا گیاه پول یک ساکولنت (گیاه گوشتی مقاوم) آپارتمانی است که نگهداری آن در فضای بسته منزل آسان است. همچنین طول عمر زیاد این گیاه آن را به یکی از گیاهان آپارتمانی محبوب تبدیل کرده است. اگر مایلید با این گیاه خوشیمن بیشتر آشنا شوید و یک یا چند گلدان از آن را در خانه داشته باشید، تا انتهای مقاله همراهمان باشید.
گیاه یشم چیست؟
گیاه یشم نوعی گیاه آپارتمانی محبوب و باطراوت است که برگهای گوشتی و بیضی‌شکل و ساقه ضخیم و چوبی دارد و طول آن با کمترین میزان مراقبت به ۹ تا ۱۲ سانتی‌متر می‌رسد. رشد این گیاه بسیار آهسته است و در سال حدود ۵ سانتی‌متر رشد می‌کند. بومیان جنوب آفریقا اعتقاد دارند که گل یشم با خودش خوش‌یمنی، سلامتی و کامیابی می‌آورد و آن را گیاه پول می‌نامند و به کسانی هدیه می‌دهند که دوستشان دارند.
گیاه یشم معمولا به‌خوبی با محیط گرم و خشک بیشتر خانه‌ها سازگار می‌شود. آبیاری مناسب در طول فصل رشد (بهار و تابستان) و خشک نگه‌داشتن خاک گیاه در طول فصل سرد (زمستان) اهمیت زیادی دارد. چون این گیاه مستعد پوسیدگی است، خاک گیاه باید در فاصله بین آبیاری‌ها خشگ نگه داشته شود.
گیاه یشم در یک نگاه
نگهداری گل یشم
معمولا مراقبت از گیاه یشم دردسری ندارد. بااین‌حال، این گیاه به رطوبت زیاد و مجموعه‌ای از بیماری‌ها حساس است و مثل همه گیاهان گوشتی، آبیاری بیش از حد آن را از بین می‌برد، بنابراین سعی کنید به‌جای مرطوب نگه‌داشتن خاک، آن را خشک نگه دارید.
این گیاه معمولا برای رشد حداکثری به آفتاب زیاد نیاز دارد، بنابراین آن را در جایی از خانه قرار دهید که نور کافی دریافت کند. اگر شرایط مساعد باشد، این گیاه به‌راحتی تکثیر می‌شود و می‌توانید گلدان‌های زیادی از آن تهیه کنید و در قسمت‌های مختلف خانه بگذارید. برای نگهداری گیاه یشم باید به چند نکته توجه کرد که در ادامه، مطرحشان کرده‌ایم.
۱. نور
گیاه یشم به نور زیاد نیاز دارد. بااین‌حال، نور مستقیم برگهای این گیاه و به‌خصوص برگهای جوان آن را می‌سوزاند. نور خیلی کم هم موجب ضعف و رشد کم گیاه می‌شود و آن را پژمرده می‌کند. بنابراین حداقل ۶ ساعت نور غیرمستقیم در روز برای گیاه لازم است. قراردادن گیاه در جایی از خانه که پنجره رو به جنوب دارد ایدئال است. احتمالا پنجره‌های رو به غرب هم نور کافی را تأمین می‌کنند.
۲. خاک
ترکیب مخصوص گیاهان گوشتی گزینه مناسبی است. در بهترین حالت، خاک باید خنثی یا کمی اسیدی باشد و به‌خوبی زهکشی شود تا از تجمع رطوبت اضافی و رشد قارچ جلوگیری کند. اگر از خاک مخلوط گلدانی چندمنظوره استفاده می‌کنید، می‌توانید کمی پرلیت به خاک اضافه کنید. علاوه بر این، می‌توانید گیاه یشم را در گلدان سفالی قرار دهید تا رطوبت اضافی از آن خارج شود.
۳. آب
در بهار و تابستان باید به‌اندازه‌ای به گیاه یشم آب بدهید که فقط خاک آن مرطوب شود و خیس نباشد و در فصل زمستان میزان آبیاری را به ماهی ۱ بار کاهش دهید. اگر گلدان گل یشم را در ظرف حاوی آب قرار می‌دهید، بعد از چند دقیقه آن را بردارید، زیرا گیاه نباید مدت زیادی در آب بماند.
۴. دما و رطوبت
دمای مناسب نگهداری این گیاه در منزل بین ۱۸ تا ۲۳ درجه سانتی‌گراد است. در شب و در زمستان گیاه می‌تواند در محیط سردتر (حدود ۱۲٫۵ درجه سانتی‌گراد) باشد، اما به یاد داشته باشید که این گیاه نباید مدتی طولانی در دمای زیر ۱۰ درجه سانتی‌گراد قرار بگیرد.
۵. کود
بسیاری از افراد در فصل رشد به گیاه غذای کافی نمی‌دهند. برای رشد مناسب گیاه یشم بهتر است گیاه را در ابتدای فصل با کودهای رهایش کنترل‌شده یا هفته‌ای با محلول‌های ضعیف تغذیه کنید. برای گیاه بالغ از کود متعادل ۲۰-۲۰-۲۰ با قدرت یک‌چهارم و برای گیاه جوان از کودهایی با کمترین نیتروژن استفاده کنید.
تکثیر گیاه یشم
تکثیر گیاه یشم بسیار راحت است. گیاه جدید از تکثیر یک برگ تنها یا قلمه گرفته‌شده از گیاه والد تهیه شود. بهترین زمان تکثیر این گیاه در طول تابستان و زمانی است که نور و رطوبت کافی دریافت می‌کند.
تکثیر قلمه گیاه یشم
- یک قلمه با حداقل طول ۵ تا ۷٫۵ سانتی‌متر بگیرید. این قلمه باید از گیاه سالم، بالغ و بدون بیماری باشد.
- قلمه را چند روز در جای گرم و خشک قرار دهید. زمانی که انتهای قلمه خشک و پوسته‌پوسته شد، می‌توانید کار را ادامه دهید. این کار از پوسیدگی جلوگیری و به ریشه‌زایی کمک می‌کند.
- به قسمت برش‌خورده پودر هومورن ریشه‌ساز بزنید.
- قسمت برش‌خورده را در گلدان حاوی ترکیب نصف خاک و نصف ورمیکولیت (یا پرلیت) بگذارید.
- فقط تا حدی که خاک گلدان مرطوب شود به گیاه آب بدهید. قلمه شما باید ظرف چند هفته ریشه بزند. در این زمان می‌توانید مراقبت از قلمه مثل یک گیاه یشم معمولی را شروع کنید.
- آبیاری مناسب را انجام دهید و اجازه دهید آب به اعماق خاک نفوذ کند تا ریشه‌ها به‌سمت پایین رشد کنند و فقط در سطح قرار نگیرند. همچنین اجازه دهید در فاصله بین آبیاری‌ها خاک به‌خوبی خشک شود.
تکثیر برگ گیاه یشم
- یک برگ گیاه یشم را که کمی ساقهبرگ دارد بردارید. قلمه بدون ساقهبرگ نمی‌تواند ریشه بزند. این قلمه باید از گیاه سالم، بالغ و بدون بیماری گرفته شود.
- قلمه را چند روز در جای گرم و خشک قرار دهید. زمانی که انتهای قلمه خشک و پوسته‌پوسته شد، می‌توانید کار را ادامه دهید. این کار از پوسیدگی جلوگیری و به ریشه‌زایی کمک می‌کند.
- به قسمت برش‌خورده پودر هومورن ریشه‌ساز بزنید.
- قسمت برش‌خورده را در گلدان حاوی ترکیب نصف خاک و نصف ورمیکولیت (یا پرلیت) بگذارید. نیازی نیست که قلمه برگ را در خاک فرو کنید. فقط تماس با خاک شرایط لازم برای رشد برگ را فراهم می‌کند.
- گیاه را در جای گرم و روشن قرار دهید و روی آن مه‌پاشی کنید تا کمی مرطوب شود. بعد از یکی‌دو هفته ریشه و گیاه جدید از حاشیه برگ رشد می‌کند. در این زمان می‌توانید از قلمه مثل یک گیاه یشم معمولی مراقبت کنید.
تعویض گلدان گیاه یشم
معمولا گلدانی ۱۰ یا ۱۵سانتی‌متری با سوراخ‌هایی برای زهکشی برای رشد گیاه یشمی با اندازه متوسط مناسب است. در صورت امکان، گلدانی از جنس خاک رس بدون لعاب تهیه کنید تا رطوبت اضافی از دیواره‌های آن خارج شود و گیاه شما در آب غوطه‌ور نباشد. تعویض گلدان گیاه کوچک معمولا هر ۲ تا ۳ سال ۱ بار و تعویض گلدان گیاهی بزرگ‌تر هر ۴ تا ۵ سال ۱ بار انجام می‌شود. اگر گل یشم شما رشد زیادی داشت و ریشه‌های آن از خاک بیرون زدند، می‌توانید این چند مرحله را انجام دهید:
- مطمئن شوید قبل از تعویض گلدان، خاک گیاه مرطوب باشد.
- به‌آرامی یک چاقو یا یک وسیله پهن را دور حاشیه داخلی گلدان بکشید تا خاک و ریشه‌های چسبیده به دیواره از آن جدا شوند.
- گیاه یشم را از گلدان خارج کنید.
- خاک قدیمی و ریشه‌های پوسیده و مرده را از گیاه جدا کنید و هرگونه آسیب‌دیدگی قابل‌مشاهده‌ای را بردارید.
- گیاه را در گلدان جدید قرار دهید و آن را با خاک گلدان پر کنید. سعی کنید ریشه‌ها در گلدان جدید پخش شوند.
- گیاه را ۱ هفته یا بیشتر خشک نگه دارید و بعد به‌آرامی آبیاری را شروع کنید تا احتمال پوسیدگی ریشه کم شود.
آفت رایج گیاه یشم
مثل بسیاری از گیاهان آپارتمانی و ساکولنت‌ها، این گیاه هم باید با انواع آفت‌ها مبارزه کند. شایع‌ترین آفت این گیاه شپشک آردآلود است که لکه‌های سفیدی ایجاد می‌کند، به‌خصوص در ناحیه اتصال برگ به ساقه. چون گیاه یشم به حشره‌کش‌ها و روغن‌ها حساس است، باید این آفت را با پنبه آغشته به الکل از بین ببرید.
مشکلات رایج گیاه یشم
۱. برگهای چروکیده
گیاه یشم آب را در برگ‌هایش ذخیره می‌کند، پس برگهای چروکیده نشانه کمبود آب گیاه‌اند که ممکن است سبب افتادگی یا پژمردگی کامل گیاه شود. البته به‌محض آبیاری، گیاه سرحال می‌شود.
۲. ریختن برگ‌ها
علت ریزش برگهای گیاه یشم با سرعت زیاد، ممکن است نور ناکافی باشد. گیاه را در جایی قرار دهید که نور مناسب (حداقل ۶ ساعت در روز) دریافت کند و ببینید مشکل برطرف می‌شود یا نه. اگر بیشتر برگهای ازدست‌رفته برگهای قدیمی هستند یا افتادن برگ با رشد ساقه همراه است، احتمالا محیط گیاه خیلی گرم است و باید در محیط خنک‌تری قرار داده شود.
۳. زردشدن سراسری
زردشدن یکی‌دو برگ گیاه مشکلی ندارد، اما اگر تمام گیاهتان زرد شده است، نشانه مشکلی جدی است. معمولا زردی سراسری گیاه یشم نشانه آبیاری بیش از حد است. می‌توانید علامت‌های واضح دیگر مثل پوسیدگی ریشه را بررسی کنید و میزان آبیاری را کاهش دهید.
گیاه یشم و فنگ‌شویی
گیاه یشم برگهای سبز یشمی دارد که نشانه توسعه و بازسازی‌اند. همچنین برگهای این گیاه شبیه سکه‌های کوچکی هستند که حجم زیادی از آب را در خود جای داده‌اند و بر اساس فنگ‌شویی، سبب جذب پول و حفظ ثروت صاحب آن می‌شود و نوعی طلسم خوش‌شانسی است. به همین دلیل در بسیاری از فرهنگ‌ها، این گیاه هدیه‌ای باارزش است که برای موقعیت‌هایی مانند تأسیس شرکت، سالگرد ازدواج و خرید منزل در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند ثروت و سلامتی را برای صاحبش به همراه داشته باشد.
بر اساس فنگ‌شویی، امواج گیاه یشم بر سلول‌های عصبی و مغزی اثر می‌گذارند، در نتیجه سلول‌های مغزی خلاق‌تر و پرانرژی‌تر می‌شوند که به شما کمک می‌کند کارهایتان را با راحت‌تر و با استرس کمتری انجام دهید و کارایی بیشتری داشته باشید. همین اتفاق ساده می‌تواند به افزایش درآمد شما کمک کند.
محل قراردادن گیاه یشم در فنگ شویی
اگر از اصول فنگ‌شویی پیروی می‌کنید، احتمالا محل قراردادن گیاه برایتان مهم است. پس بر این اساس، قراردادن گیاه یشم در قسمت‌های مختلف خانه را بررسی می‌کنیم.
- حمام و اتاق خواب: محیط مرطوب حمام یا فضای بسته اتاق خواب انرژی خوب گیاه یشم را از بین می‌برد و نباید در این فضاها قرار بگیرد.
- جلوی در منزل: این کار می‌تواند سلامتی را به خانه شما وارد کند. به عبارتی از دری که گل یشم وارد شود، بی‌پولی و بیماری بیرون می‌رود.
- حیاط: اگر در جایی زندگی می‌کنید که زمستان‌های سردی دارد، می‌توانید در فصل بهار و تابستان گلدان را در گوشه‌ای از حیاط بگذارید و در فصل زمستان آن را در خانه نگه دارید.
- ایوان: می‌توانید این گیاه را در ایوان به‌سمت شرق یا جنوب شرقی قرار دهید. گیاهی که به‌خوبی از آن مراقبت شده باشد، انرژی‌های مثبت چی (chi) را جذب می‌کند.
سؤالات رایج
۱. آیا مراقبت از گیاه یشم آسان است؟
بله، نگهداری از گیاه یشم آسان است. فقط باید به آبیاری گیاه بیشتر دقت کنید و آن را طبق برنامه‌ای مشخص انجام دهید.
۲. گیاه شبیه گیاه یشم چیست؟
اگر ظاهراین گیاه را دوست دارید، می‌توانید گیاهان شبیه آن مثل ساکولنت مرغ و جوجه یا ساکولنت دکمه‌ای را نگه دارید.
۳. گل یشم چقدر عمر می‌کند؟
یکی از ویژگی‌های اصلی این گیاه طول عمر آن است. با نگهداری مناسب، این گیاه ۵۰ تا ۷۰ سال و حتی بیشتر عمر می‌کند. به همین دلیل معمولا به نسل‌های بعد منتقل می‌شود.
۴. آیا گیاه یشم سمی است؟
بله. مصرف این گیاه افراد را دچار ناراحتی‌های خفیف مثل اسهال و استفراغ می‌کند. همچنین همه بخش‌های این گیاه برای گربه و سگ سمی‌اند، پس صاحبان حیوان خانگی باید به محل قراردادن گیاه دقت کنند.
۵. آیا پودر قهوه برای گیاه یشم مناسب است؟
بله. پودر قهوه منبع خوبی از مواد مغذی است و برای گیاه یشم مناسب است.
۶. علامت آبیاری بیش از حد گل یشم چیست؟
بی‌رنگ‌شدن، افتادن و شکنندگی برگ‌ها از علائم آبیاری زیادی گل یشم‌اند.
