کبد یکی از عضو های حیاتی و تقریبا کم دردسر در بدن می باشد، این ارگان حیاتی مسئولیت های بسیاری بر عهده دارد. کبد موظف به هضم چربی ها و تولید موادی است، که در لخته شدن خون و ترمیم بافت ها نقش دارد. همچنین کبد به حذف الکل، سموم و دارو ها در بدن کمک می کند و برای پیشگیری از عفونت با گلبول های سفید همکاری لازم را به عمل می آورد. بیماری سیروز صفراوی در نهایت منجر به آسیب در کبد و بروز سیروز کبدی می شود. برای آشنایی با درمان سیروز صفراوی با ما همراه باشید.
سیروز صفراوی نوعی بیماری مزمن کبدی است، طی این بیماری صفرای کوچک داخل کبد ملتهب شده و روند گذر صفرا از کبد با اختلالاتی مواجه می شود، این امر آسیب به سلول های کبد را در پی دارد. گسترده شدن و پیشروی این بیماری بسیار کند است و احتمالا تا ۱۵ سال پس از تشخیص با ادامه دار بودن درمان عارضه جدی و خطر آفرینی محسوب نمی شود.
درمان سیروز صفراوی
این عارضه نوعی بیماری خود ایمنی می باشد و طی آن التهاب و آسیب به مجاری صفرا وارد می شود و ممکن است، در نهایت باعث از کار افتادن این عضو شود. این دست مشکلات آسیب رسیدن به کبد و سیروز کبدی را به دنبال دارد، درمان مشخصی برای این بیماری وجود ندارد، لازم است با مصرف دارو و پیگیری درمان مناسب این عارضه را کنترل کرد.
نام علمی سیروز صفراوی کلانژیت صفراوی می باشد، صفرا مایعی است، که در کبد انسان ساخته می شود و در فرآیند هضم غذا دخیل است. در واقع این ماده برای دفع کلسترول، سموم بدن و گلبول های قرمز و فرسوده مفید واقع می شود. این بیماری مزمن به آهستگی تمام به مجرای صفرا آسیب می رساند، در نتیجه این تخریب، صفرا در کبد جمع می شود، این تجمع زخم پیشرونده کبد را به وجود می آورد، که در نهایت فرد به سیروز کبدی مبتلا می شود. این بیماری هم خانوم ها و هم آقایان را درگیر می کند، اما ابتلا خانوم ها به این بیماری بیشتر می باشد.
سیروز صفراوی اولیه چیست؟
همانطور که پیش از این نیز اشاره شد، بیماری کلانژیت صفراوی اولیه (Primary biliary cholangitis) که در اختصار (PBC) نامیده می شود، در اثر آسیب به مجاری صفراوی در کبد ایجاد می شود. این مجاری کوچک مایع گوارشی یا همان صفرا را از کبد دریافت می کنند و آن را به روده کوچک منتقل می کنند، مسئولیت صفرا در روده تجزیه چربی ها و جذب ویتامین های محلول در چربی است، این ویتامین ها شامل A ،D ،E و K می باشند. در برخی موارد ممکن است، فرد به این بیماری دچار شده باشد، اما تا ۱۰ سال به علت عدم مشاهده علائم متوجه این بیماری نباشد.
با آشکار شدن علائم این بیماری میانگین امید به زندگی تقریبا ۱۰ سال می باشد، البته واکنش بدن انسان های مختلف با یکدیگر متفاوت است برخی از افراد می توانند، بیشتر از این مدت به زندگی خود ادامه دهند، همچنین درمان های جدید و پیشرفت علم در افزایش طول عمر و بهبود درمان سیروز صفراوی اولیه موثر می باشد. به تدریج به وخامت این بیماری افزوده می شود و باید آن را به موقع تشخیص داد، تا درمان مناسبی برای کنترل آن صورت گیرد، بدون درمان مناسب احتمال می رود، نارسایی کبدی به وقوع بپیوندد.
با آسیب مجاری صفرا این ماده در کبد جمع می شود و زخم یا سیروس دائمی را به وجود می آورد، این بیماری خود ایمنی می باشد. خود ایمنی به این معنا است، که بدن سلول ها و بافت های سالم بدن را با سلول های مخرب اشتباه می گیرد و به آن ها حمله می کند. حدس و گمان ها در رابطه با پیدایش این عارضه این است، که عوامل ژنتیکی و میحیطی در بروز این بیماری نقش دارند.
نشانه های بیماری(PBC)
بروز این بیماری معمولا در ابتدا بدون نشانه و علائم خاصی می باشد، اما احتمال می رود فرد علائم زیر را احساس کند. در برخی موارد ۵ تا ۲۰ سال طول می کشد، تا علائم این بیماری خود را نشان دهند. از سایر علائم این بیماری به سادگی عبور نکنید و دقت کافی داشته باشید تا بدانید دلیل دل درد و بروز شکم درد چیست؟ علائم این بیماری شامل موارد زیر می باشد.
- وجود درد در استخوان و مفصل ها
- ضعف عمومی و خستگی
- خارش پوست
- احساس خشکی در چشم و دهان
- تیره شدن یا روشن شدن غیر طبیعی پوست
- بروز درد در قسمت راست و بالای شکم
- سایر درد های شکمی
- تجمع مایعات در شکم
- تجمع چربی در اطراف چشم و پلک
- تجمع چربی در چروک های کف دست، پاشنه پا، آرنج یا زانو ها
- اسهال چرب
- کلسترول بالا
- زرد شدن چشم ها و رنگ پوست
- بروز اختلال در حافظه
- ورم پا و قوزک پا
- کاهش وزن ناگهانی
افراد در معرض ابتلا چه کسانی می باشند؟
برخی از افراد بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری می باشند، کسانی که برای سال های متمادی از الکل استفاده کرده اند، مبتلا به هپاتیت ویروسی هستند، یا با بیماری دیابت درگیر هستند، سابقه بیماری کبد دارند، افراد که وزن مناسب ندارد و دچار اضافه وزن می باشند، افرادی که از مواد مخدر تزریقی با سوزن های مشترک استفاده می کنند و کسانی که رابطه جنسی محافظت نشده بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه می باشند.
عوارض سیروز صفراوی
باید با تشخیص به موقع و درمان سیروز صفراوی از پیشرفت بیماری پیشگیری کرد و به نوعی آن را کنترل کرد، مشکلاتی که این بیماری می تواند، برای انسان به وجود بیاورد در ادامه ذکر می شود.
- پرفشاری پورتال یا افزایش فشار خون در عروق خونی شکم
- پوکی استخوان (osteoporosis)
- تجمع مایعات در شکم و اطراف روده ها
- کمبود ویتامین های محلول در چربی که شاملو یتامین‌های A,D,E و K می باشد
- بروز سنگ صفرا به دلیل تخلیه نشدن صفرا از مجرای آن
- افزایش احتمال ابتلا به سرطان کبد
- بزرگ شدن طحال به دلیل عدم توانایی برای دفع سموم بدن از خون
- اختلال متابولیک
- اختلال اسکلرودرمی
- روماتیسم مفصلی
- اختلال تیروئید
سیروز کبدی و سیروز صفراوی
دو عارضه سیروز کبدی و سیروز صفراوی تفاوت هایی با یکدیگر دارند، که با شناخت آن ها می توان این دو بیماری را از یک دیگر تشخیص داد. سیروز کبدی بیماری و جراحت شدید می باشد، که بر اثر بیماری های مزمن کبد به وجود می آید، در بیان کلی تر می توان گفت آسیب دیدگی کبد در بلند مدت در نهایت منجر به زخم و سیروز کبدی می شود، در واقع بافت زخم مانع از عملکرد صحیح کبد می شود. سیروز کبدی در بعضی مواقع بیماری کبدی مرحله پایانی و پیشرفته نام می گیرد، زیرا این عارضه در بیشتر مواقع بعد از سایر مراحل آسیب کبد به وجود می آید.
سیروز صفراوی یا (PBC) نوعی بیماری می باشد، که به دلیل آسیب دیدگی مجاری صفراوی در کبد به وجود می آید، مجاری صفراوی مسئول جابجایی مایعات گوارشی یا همان صفرا از کبد به روده کوچک می باشند. آشنایی با علائم و تشخیص به موقع در بهبود درمان سیروز صفراوی بسیار موثر می باشد و دارای اهمیت است.
روش تشخیص
برای درمان بیماری سیروز صفراوی ابتدا باید این عارضه را تشخیص داد، در اکثر موارد این بیماری با آزمایش خون قابل تشخیص می باشد. روش دیگر تشخیص معاینه بالینی و گشتن به دنبال التهابات کبد می باشد، در این شرایط پزشک در رابطه با سابقه بیماری خانوادگی از شما سوال می پرسد، تا میزان دخالت ژنتیک را در این زمینه روشن کند.
آزمایشات تصویر برداری: از سایر روش های تصویر برداری برای مشاهده بافت کبد استفاده می شود، این آزمایش ها شامل سی تس اسکن، سونوگرافی و ام آر آی می باشد، با عکس برداری از کبد پزشک به بررسی مجاری صفراوی و وضعیت صفرا و کبد می پردازد.
آزمایش خون: دکتر گوارش از آزمایش خون می تواند میزان کلسترول، سطح آنزیم ها و آنتی بادی های آنتی میتوکندری را در بیمار تشخیص دهد.
بیوپسی یا نمونه برداری: در این روش مقدار بسیار کوچکی از بافت کبد برای بررسی برداشته می شود، تا در صورت وجود بیماری سیروز صفراوی تشخیص داده شود.
درمان
سیروز صفراوی بیماری آهسته و کندی می باشد، که به تدریج صدماتی به کبد وارد می سازد. پیشرفت این بیماری در افراد مختلف متفاوت می باشد، در برخی مواقع سال ها طول می کشد، تا فرد مبتلا متوجه وجود بیماری شود. در حال حاضر درمان سیروز صفراوی به شکل قطعی مشخص نشده است. البته گزینه های درمانی مختلفی برای این عارضه وجود دارد، که عوارض را کنترل کرده و تا حد مقبولی آن ها را کاهش می دهد. چنانچه فرد مبتلا نسبت به درمان بی توجه باشد، احتمال دارد در بلند مدت دچار سیروز کبدی و یا نارسایی کبدی شود و بدترین حالت مرگ را برای فرد مبتلا به ارمغان بیاورد.
دارو درمانی
داروهایی برای افراد مبتلا به سیروز صفراوی وجود دارد، این دارو ها در بهبود عملکرد کبد موثر واقع می شوند. دارو درمانی به کاهش زخم و التهابات، تخلیه صفرا از کبد و رفع علائم بیماری کمک می کند. یکی از رایج ترین دارو ها که وسط پزشک تجویز می شود، کلانژیت صفراوی اورسودیول و ابتیکولیک اسید می باشد، که در کنترل بیماری مفید است و به فرد مبتلا کمک می کنند.
پیوند کبد
در صورتی که بیماری بیش از اندازه در کبد پیشرفت کرده باشد و وضعیت بیمار وخیم تلقی شود، از پیوند کبد استفاده می شود و طی آن پیوند سالم اهدایی با کبد آسیب دیده جایگزین می شود. در برخی موارد این امکان وجود دارد، که کبد سالم اهدایی نیز دچار سیروز کبدی اولیه شود.
رژیم غذایی سالم
برای پیشگیری از ابتلا و بهبود درمان سیروز صفراوی لازم است، از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید. آشنایی با نشانه های کبد سالم و مواد و املاح معدنی مفید برای کبد سالم را بشناسید، تا همیشه از سلامت کبد خود اطمینان داشته باشید. چنانچه به نوشیدنی های الکلی اعتیاد دارید، باید میزان مصرف و تعداد دفعات را محدود کنید، تا اعتیاد به تدریج از بین برود. یک رژیم غذایی غذایی متعادل و کم چرب را در پیش بگیرید، بهترین مواد غذایی برای مصرف میوه ها، سبزیجات تازه، پروتئین های بدون چربی و غلاتن کامل می باشند. از خوردن غذا های دریایی خام مانند صدف دریای پرهیز کنید، زیرا این مواد غذایی ممکن است، دارای باکتری های بیماری زا باشند و مصرف نمک را تا جایی که برایتان مقدور است کاهش دهید.
