فعالیت در بازارهای مالی و معامله‌گری نیازمند درک جهت حرکت و نوسان قیمت‌هاست. اگر به نمودار قیمت دارایی‌ها در تمام بازارهای مالی مثل سهام، کالاها، بازار تبادل ارزهای خارجی یا حتی کریپتوکارنسی‌ها نگاه کنیم، همواره خطوط شیبداری مشاهده خواهیم کرد که نشان‌دهنده‌ی نوسان غیرخطی قیمت هستند.
اگر قیمت در حال صعود باشد، در زمان‌هایی هرچند کوتاه، نزولی می‌شود و برعکس، اگر قیمت در حال نزول باشد، می‌تواند برای مدت کوتاهی صعودی شود. تحلیل‌گرها به این پدیده اصلاح قیمت یا پولبک می‌گویند.
در این مقاله تصمیم داریم به موضوع اصلاح قیمت بازار بپردازیم و ببینیم چه عواملی باعث ایجاد چنین پدیده‌ای می‌شوند و چگونه می‌توان از آن سود به دست آورد؟ آیا می‌توان بر اساس پولبک‌ها معامله کرد؟ این کار چقدر ریسک دارد و سوالات مشابه. با ما همراه باشید تا نگاه عمیق‌تری به بحث اصلاح قیمت یا پولبک در بازارهای مالی داشته باشیم.
اصلاح قیمت یا پولبک به چه معناست؟
«اصلاح قیمت» یا پولبک (Pullback) به حرکت قیمت در خلاف جهت روند اصلی گفته می‌شود. این پدیده که گاهی با اسامی «Correction»، «Consolidation» یا «Retracement» هم شناخته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که توقفی کوتاه‌مدت در روند افزایش یا کاهش قیمت یک دارایی رخ دهد.
این نوع حرکت‌های اصلاحی باعث می‌شود کلیه‌ی نمودارهای قیمت از حالت خط مستقیم به خطوط شکسته و زاویه‌دار تبدیل شوند.
سوال اینجاست که چه عواملی باعث وقوع اصلاح قیمت می‌شوند؟ عوامل مختلفی می‌توانند در این مورد دخیل باشند، مثلاً انتشار اخبار هیجانی در مورد یک سهام یا ارز خاص، رسیدن قیمت به مناطق مقاومت یا حمایتِ مهم که بازار نسبت به آن‌ها حافظه دارد، تصمیم برخی معامله‌گرها در جهت ذخیره‌ی سود و خروج از معامله و غیره می‌توانند باعث شکل‌گیری پولبک در نمودار قیمت شوند.
در تصویر بالا که مربوط به نمودار جفت ارز معاملاتی EUR/USD (قیمت یورو بر حسب دلار) در «بازار تبادل ارزهای خارجی» است، یک روند صعودی (Uptrend) داریم.
مشاهده می‌کنید که در بازه‌های کوتاه‌مدتی از این روند، قیمت در خلاف جهت روند حرکت کرده که با رنگ قرمز مشخص شده‌اند. این مناطق همان اصلاح قیمت یا Pullback هستند.
در مقاله انواع تریدر را بشناسید، می‌توانید روش‌های مختلف ترید را مشاهده کنید و ببینید کدام ترید مناسب شما است.
اصلاح قیمت یا پولبک چه پیامی برای معامله‌گرها دارد؟
اصلاح قیمت را می‌توان به عنوان یک فرصت خرید مجدد در نظر گرفت. آن‌ها بیشتر در مجاورت سطوح حمایت و مقاومت اتفاق می‌افتند.
هرچند اصلاح‌ها در هر دو جهت بازار اتفاق می‌افتند، اما بیشتر مثال‌ها در روند صعودی زده می‌شود تا درک آن ساده‌تر باشد. به طور کلی زمانی که بازار در یک روند صعودی قرار دارد، اصلاح قیمت به عنوان یک فرصت خرید مجدد خود را نشان می‌دهد. برای مثال زمانی که گزارش‌های سوددهی یک کمپانی منتشر می‌شود، ممکن است در اثر این جو مثبت هیجانی، یک حرکت صعودیِ شدید در نمودار قیمت سهام آن کمپانی شکل بگیرد.
در چنین شرایطی، عده‌ای از سهامدارها که در قیمت‌های پایین‌تری خرید کرده‌اند، تصمیم به فروش سهام و ذخیره‌ی سود می‌گیرند و فشار فروش ایجاد شده و اصلاح قیمت رخ می‌دهد. البته چنین خبرهایی از نظر «بنیادی» یا فاندامنتال (Fundamental) همچنان خبر از ادامه‌ی روند صعودی سهام شرکت می‌دهند.
پولبک‌ها در بیشتر مواقع در ناحیه‌هایی از نمودار قیمت رخ می‌دهند که در مجاورت «سطوح حمایت یا مقاومت» (Support & Resistance Levels) هستند. مثلاً در نزدیکی میانگین متحرک (MA) و یا نقاط پیوت (Pivot Point)، قیمت قبل از ادامه‌ی روند، کمی به عقب برمی‌گردد و معکوس می‌شود.
یک معامله‌گر همواره باید مراقب این مناطق حساس (همان سطوح حمایت و مقاومت) باشد، زیرا شکست در چنین مناطقی می‌تواند نشانه‌ی اتمام روند فعلی و آغاز یک روند بازگشتی (Reversal) باشد.
اگر به شکل زیر دقت کنید، محدوده‌های بنفش را می‌توان اصلاح قیمت در روند صعودی (فلش سبز رنگ) در نظر گرفت، اما فلش قرمز رنگ یک اصلاح نیست!
تفاوت اصلاح قیمت و حرکت بازگشتی
معمولاً اصلاح‌ها در بازه‌ی کوتاهی رخ می‌دهند و کلیت روند را بهم نمی‌ریزند.
زمانی که یک حرکت بازگشتی در حال شکل‌گیری باشد، نشانه‌های ضعف در روند اصلی مشاهده می‌شود و قیمت از کف قبلی پایین‌تر می‌رود.
اصلاح قیمت و حرکت بازگشتی، هر دو در خلاف جهت روند اصلی بازار رخ می‌دهند با این تفاوت که اصلاح یا پولبک در زمان کوتاه‌تری اتفاق می‌افتد. اما معامله‌گرها در هنگام وقوع این پدیده، چطور باید این دو را از هم تشخیص دهند؟
چند نکته‌ی مهم در مورد حرکات بازگشتی در نمودار قیمت وجود دارد که دانستن آن‌ها می‌تواند به معامله‌گرها در درک رفتار بازار کمک کند.
بیشتر حرکات بازگشتی زمانی اتفاق می‌افتند که یک تغییر فاندامنتال (یا بنیادی) در وضعیت شرکت مورد نظر رخ داده باشد و این اتفاق بازار را مجبور می‌کند تا ارزش واقعی سهام آن کمپانی را مجدد ارزیابی کنند.
برای مثال زمانی که گزارش درآمد‌های یک کمپانی اعداد جالبی را نشان ندهد، باعث می‌شود سرمایه‌دارها در مورد ادامه‌ی سرمایه‌گذاری روی آن سهام تجدید نظر کنند.
هم‌چنین زمانی که یک محصولِ جدید توسط کمپانی رقیب وارد بازار می‌شود، ممکن است روی دیدِ بلندمدت سرمایه‌گذارهای آن تأثیر منفی داشته باشد.
چنین اتفاقاتی تا زمانی که در یک سطح جدی نباشند، ممکن است در بازه‌های زمانی کوتاه، باعث ایجاد اصلاح قیمت شوند. اما اگر قضیه جدی باشد، شاهد یک نتیجه‌ی متفاوت و بازگشت قیمت خواهیم بود.
به همین دلیل معامله‌گرها از ابزارهای مختلفی مثل میانگین متحرک، خطوط روند، کانال‌های قیمتی و غیره استفاده می‌کنند تا اگر قیمت از محدوده‌ی مجاز اصلاح فراتر رفت و وارد محدوده‌ی بازگشت شد، راه‌های لازم را پیش گیرند.
منظور از پولبک تریدینگ چیست و چه مراحلی دارد؟
معامله‌گرها در استراتژی «پولبک تریدینگ» تلاش می‌کنند که کف‌های ناشی از پولبک یا اصلاح قیمت در یک روند صعودی را به عنوان نقطه‌ی خرید شکار کرده و تا قله‌ی بعدی، آن را همراهی می‌کنند. با مشاهدهی ضعف در روند از معامله خارج می‌شوند و این کار را مجدد در انتهای اصلاح بعدی تکرار می‌کنند.
تا اینجا به طور کامل با مفهوم اصلاح قیمت آشنا شدیم. در همین راستا یک استراتژی معامله‌گری به نام «پولبک تریدینگ» (Pullback trading) نیز وجود دارد که در ادامه به توضیح آن می‌پردازیم.
در این استراتژی معامله‌گرها تلاش می‌کنند که کف‌های ناشی از پولبک یا اصلاح قیمت در یک روند صعودی را شکار کرده و در آن نقاط، خرید انجام دهند.
آن‌ها قیمت را تا قله‌ی بعدی همراهی کرده و با مشاهدهی ضعف در روند و احتمال وقوع اصلاح بعدی، از معامله خارج می‌شوند و این کار را مجدد در انتهای اصلاح بعدی تکرار می‌کنند.
پس همیشه به خاطر داشته باشید که در پولبک تردینگ، همواره معاملات در جهت روند اصلی انجام می‌شوند؛ به همین دلیل برخی پولبک تریدینگ را به تلاش برای گرفتن چاقویی که در حال سقوط است تشبیه می‌کنند. (یعنی حتماً باید دقت کنیم تا دسته‌ی چاقو را بگیریم که همان قسمت انتهایی چاقو است).
برای پولبک تردینیگ باید به ۵ نکته‌ی مهم توجه داشته باشیم:
بازار حتماً باید رونددار باشد: می‌دانیم که اصلاح قیمت در یک روند رخ می‌دهد. پس باید در نقطه‌ای از بازار قرار داشته باشیم که روند داشته باشد تا بتوانیم در جهت آن معامله کنیم.
محدوده‌های مهم قیمت مشخص شده باشد: رونددار بودن بازار تنها شرط لازم نیست بلکه باید محدوده‌های مهم قیمت مثل سطوح حمایت و مقاومت، سوئینگ‌ها (قله‌ها یا کف‌ها) و کانال‌های قیمت را مشخص کرد.
به دنبال نقطه‌ی ورود مناسب باشیم: حتی اگر دو مورد قبلی هم اتفاق بی‌افتد، باز هم نمی‌توان چشم بسته در کف یک اصلاح وارد معامله شد.
برای ورود حتماً باید نشانه‌ای از ضعف حرکت در قالب الگوی‌های کندل استیکِ (Candlestick) بازگشتی مثل چکش (Hammer) یا انگلفینگ (Engulfing) مشاهده شود.
حد ضرر مناسب تعریف کنیم: طبیعی است که در این استراتژی، حد ضرر را کمی پایین‌تر از کف قیمتِ اصلاح قرار می‌دهیم. اگر قیمت از حدضرر پایین‌تر رفت، یعنی نشانه‌هایی از شکست روند مشاهده شده و بهتر است که از معامله خارج شویم.
حد سود مشخص داشته باشیم: برای تعیین حد سود می‌توان از سوئینگ‌های قبلی استفاده کرد. بهتر است با توجه به صعود قیمت در قله‌های قبلی، محدوده‌ی ذخیره‌ی سود یا take profit را کمی پایین‌تر از قله‌ی مورد نظر قرار دهیم.
مرور چند نکته مهم
- پولبک در حقیقت نشانه‌ای از توقف موقت روند اصلی بازار است. این توقف می‌تواند در اثر انتشار یک خبر یا تغییر احساسات معامله‌گرها در آن بازه‌ی زمانی باشد.
- پولبک را نباید با روند بازگشتی اشتباه گرفت. روندهای بازگشتی قدرت بیشتری داشته و زمان طولانی‌تری ماندگارند.
- در نهایت این معامله‌گرها هستند که باید تصمیم بگیرند حرکت معکوس قیمت یک پولبک است یا شکست و آغاز روند بازگشتی.
- پولبک‌ها معمولا چند ساعت تا چند روز طول می‌کشند و فرصت چند معامله‌ی کوتاه‌مدت را به معامله‌گرها می‌دهند؛ اما روندهای بازگشتی تغییرات اساسی‌تری در احساسات بازار ایجاد می‌کنند.
- اندیکاتورهای میانگین متحرک و نقاط پیوت از پرکاربردیترین ابزارهای تحلیل تکنیکال برای تشخیص پولبک از روند بازگشتی هستند.
- اگر یک پولبک بتواند سطح حمایت مهم نزدیک خود را بشکند، احتمال وقوع روند بازگشتی افزایش می‌یابد.
سخن پایانی
پولبک (Pullback) یا اصلاح قیمت، یکی از پدیده‌های جدانشدنی در روند قیمت دارایی‌ها در بازارهای مالی است. این اتفاق می‌تواند به دلایل مختلفی مثل اخبار هیجانی، تغییر احساسات معامله‌گرها و غیره رخ داده و برای مدتی جهت حرکت قیمت را معکوس کند.
اصلاح قیمت می‌تواند در هر روندی (صعودی/نزولی) رخ دهد که باعث ایجاد فرصت معاملاتی برای معامله‌گرها می‌شود. سبک معامله‌گری پولبک تریدینگ نیز براساس همین اصل به وجود آمده و البته بیشتر در روندهای صعودی انجام می‌شود. نکته‌ی مهم این است که بتوان اصلاح قیمت را از روند بازگشتی به درستی تشخیص داد.
زیرا روند بازگشتی نیز در خلاف جهت بازار اتفاق می‌افتد. به همین دلیل معامله‌گرها با استفاده از ابزارهای مختلف تکنیکال تلاش می‌کنند سطوح مهم قیمت را زیر نظر داشته باشند.
از اینکه تا انتهای این مقاله ما را همراهی کردید از شما تشکر می‌کنیم. موفق و پرسود باشید.
